eBooks.PL.W. Tatarkiewicz Historia Filozofii Tom I

Linki

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Przedmiotem najbardziej zaci�tego sporu o charakterzemetafizyczno-psychologicznym by�a najwy�sza w�adza duszy, rozum czynny: jestprzyrodzony, czy nadprzyro�dzony? jest oddzieln� substancj�, czy tylko w�adz�duszy? jest jeden, czy inny w ka�dym cz�owieku? W zwi�zku z tym (przezawerroistów) o�y� spór o nie�miertelno�� duszy.W psychologii XIII w.przewa�a�y zagadnienia ogólne i spekulatywne, jednak�epewne jej dzia�y, jak psychologia postrzegania wzrokowego, doczeka�y si� podwp�ywem Arabów bardziej szczegó�owego i empirycznego uj�cia.5.W filozofii przyrody dyskusje mia�y o�rodek w dwóch panuj�cych naówczasteoriach cia�: w hilemorfizmie tomistów i w teorii zarodków szko�yaugusty�skiej.Obie by�y zreszt� pokrewne, obie dynamicznej natury;atomistyczne tendencje Arabów nie przyj�y si�, bo nie odpowiada�yscholastyce.6.Etyka, która we wczesnej scholastyce by�a traktowana przewa�nie katechizmowoi ascetycznie, w XIII w.doczeka�a si� systematycznych kompendiów, tak zwanychsummae de virtutibus, których szczytem by�o dzie�o Tomasza stanowi�ce cz��drug� jego Sumy teologicznej.W dzie�ach tych rozwa�ano ogromny zakresró�norodnych zagadnie� etyki normatywnej, psychologicznej i socjologicznej,zagadnienia celu ostatecznego, praw moralnych, podzia�u cnót i naturyposzczególnych cnót, udzia�u woli i rozumu w dzia�aniu moralnym, wolno�ci woliitp.Symptomatem tej pe�ni zagadnie�, jak� filozofia chrze�cija�ska osi�gn�a w XIIIwieku, by�y �sumy", kompendia filozoficzne, nieporównane dla swejsystematyczno�ci i kom�pletno�ci.Powstawa�y wówczas, oprócz ogólnych sumteologii i filozofii, sumy poszcze�gólnych dzia�ów, jak etyka, logika,semantyka, filozofia przyrody.A jednocze�nie opraco�wywano encyklopedie wiedzypozytywnej.Od takich encyklopedii wieki �rednie zacz�y by�y sw� prac�naukow�, od IX do XII w.sta�y si� one rzadko�ci�, okres za� klasyczny powróci�do nich znowu.Najs�awniejszymi encyklopediami XIII wieku by�y: Deproprietatibus rerum Bart�omieja Anglika, minoryty (ok.1240), i zw�aszczaSpeculum �uadruplex (doctrinale, historiale, naturale, morale) Wincentego zBeauvais, dominikanina (ok.1250).POJ�CIA I TERMINYW XIII stuleciu ustabilizowa�y si� zasadnicze poj�cia i fundamentalnaterminologia scholastyki: istnienie (existentia) i istota (essentia),substancja i akcydens, forma i materia, akt i potencja itd.Albert i Tomasznajwi�cej przyczynili si� do uformowania tego funda�mentalnego zasobu poj��;Duns Szkot za� swymi subtelnymi dystynkcjami poj�ciowymi utorowa� drog�dalszemu rozwojowi scholastyki: on to wprowadzi� lub spopularyzowa� oweactuaUtas,formalitas,perseitas, haecceitas, owe rozró�nienia, w rodzajusubiectivum i obiectivum, ens reale i intentionale, formalis i realis,abstractus i concretus, cognitio confusa i distincta, genus physicum imetaphysicum, i niezliczone inne dystynkcje poj�ciowe, którymi operowa� b�dziepó�na scholastyka.CHRONOLOGIAStulecie XIII przesz�o w nieustaj�cym napi�ciu si� twórczych, ka�de�wier�wiecze posuwa�o wybitnie naprzód rozwój filozofii.Pierwsze �wier�wieczeprzygotowa�o rozkwit: powsta�a wówczas w Pary�u g�ów�na uczelnia�redniowieczna, za�o�one zosta�y wielkie zakony po�wi�caj�ce si� pracynaukowej.Kwit�y studia filozofii staro�ytnej.Ale teorie antyczne i nowepomys�y nie by�y jeszcze uzgodnione z filozofi� chrze�cija�sk�; naukaArystotelesa uleg�a zakazowi, a oryginalniejsi my�liciele, jak Dawid z Dinant iAmal-ryk z Bene, zostali pot�pieni przez Ko�ció�.- Drugie �wier�wiecze:Znalaz�a si� droga porozumienia scholastyki z antykiem; pracowali nad tymzarówno zwolennicy starej, plato�sko-augusty�skiej tradycji (Wilhelm z Owernii,Aleksander z Hales, Robert Grosseteste) jak i przedstawiciel nowegoarystotelizmu, Albert Wielki.- Trzecie �wier�wiecze: okres najp�odniejszy inaj�wietniejszy.Pierwszymi my�licielami �wiata byli Albert i Tomasz z Akwinu.Wspó�cze�nie z nimi dzia�a� znakomity przedstawiciel augustynizmu, Bonawentura,oraz Roger Bacon.By� to okres ostatecznego uformowania si� prawowiernejfilozofii.Jed�nocze�nie rozwija� si� wprawdzie awerroizm, w samym Pary�udzia�a� Siger z Brabantu, ale uleg� wobec przeciwdzia�ania Ko�cio�a.- Czwarte�wier�wiecze: Wielkich filozofów zabrak�o, Roger Bacon �y� jeszcze, ale bezuznania i wp�ywu; mistrzów zesz�ego pokolenia zast�pili teraz ich uczniowie,którzy bronili ich dok�tryn i po cz�ci je rozwijali.Najsamodzielniejszy w tejrzeszy by� Henryk z Gandawy.Pod koniec za� stu�lecia wyst�pi� nowy mistrz,który wskaza� kierunek dalszemu rozwojowi scholastyki: Duns Szkot.WYDARZENIA WSPӣCZESNEWiek XIII by� okresem intensywnego �ycia umys�owego, W r.1200 powsta�Uniwersytet Paryski, wzór wszystkich innych.Za nim powsta�y uniwersytety wró�nych krajach: w r.1227 za�o�ony zosta� uniwersytet w Neapolu, w 1229 wTuluzie, w 1231 w Cambridge, w 1243 w Salamance, w 1257 Sorbona paryska, w 1290uniwersytet w Lizbonie.Równolegle z wielk� filozofi� �redniowiecza rozwija�a si� wielka sztuka�redniowiecza: ze scholastyk� równolegle gotyk.I on tak�e mia� swój pocz�tekju� w XII w., ale tak�e tylko pocz�tek i tylko we Francji.Najwi�ksze jegodzie�a nale�� do wieku XIII.Katedra w Chartres po�wi�cona zosta�a w 1260,g�ówna cz�� katedry w Reims jest z 1211 - 1241.W Niemczech pierwszy ko�ció�gotycki (ko�ció� �w [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

listy-do-eda.opx.pl

ebook @ pobieranie @ download @ pdf @ do ÂściÂągnięcia

Linki