[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.St¹d postulat, abybadania wed³ug tego planu by³y prowadzone w jak najkrótszym czasie (na przyk³ad2-3 tygodni) przez zespó³ dobrze przygotowanych specjalistów.7.2.3.3 Strategia badañ pod³u¿nych(por.Bee, 1994; Przetacznik-Gierowska i Tyszkowa, 1996).Je¿eli pomiary dokonywane by³y doœæ czêsto, mo¿liwe jest przeœledzenie(monitorowanie) zmian w obrêbie badanej zmiennej i okreœlenie, czy zmiana macharakter liniowy, stadialny, czy te¿ cykliczne-fazowy Na przyk³ad, przybadaniu potrzeb m³odzie¿y w okresie dorastania oraz poczucia ich zaspokojenia wszkole przez rówieœników i doros³ych - nauczycieli (Bardziejewska, 1999) -badacza mo¿e interesowaæ zmiennoœæ tych potrzeb i zmiennoœæ poczucia ichzaspokojenia w zale¿noœci od czasu pobytu w szkole.Plan jego badañ mo¿e wtedywygl¹daæ tak jak na rycinie 7-6.G³Ã³wna trudnoœæ to odpowiedni zestaw rzetelnych i trafnych narzêdzi badawczych,i to w kilku - równoleg³ych - wersjach, na przyk³ad równowa¿ne wersje skalpostaw, kwestionariuszy czy testu wiadomoœci.Problem ten pozornie znika, gdypos³ugujemy siê obserwacj¹ i skalami szacunkowymi, wracaWPROWADIEHIE DO PSIfCHOLOGlI ROZWOJUSesja 1 Sesja 2 Sesja 3 Sesja 4 Sesja 5 Sesja 6 Sesja 7wiek 15;0 15;5 16;0 16;5 17;0 17;5 18;0Porównanie poziomu zmiennej badanej w czasie kolejnych sesjiStrategia badañ pod³u¿nych - przykMd planu badañRYCINA 7-6natomiast, gdy narzêdziem zbierania danych jest rozmowa czy technikaprojekcyjna.Kilkakrotne dokonywanie pomiarów - nawet gdy dysponujemy dobryminarzêdziami - samo w sobie jest czynnikiem, który zniekszta³caæ mo¿e uzyskiwanevviiyyniki i wywo³ywaæ u badanych specyficzne nastawienie do dalszych badañ.Ponadto przy prowadzeniu badañ przez kilka lat trudno utrzymaæ pocz¹tkow¹liczebnoœæ grupy.Dodatkowym czynnikiem zak³Ã³caj¹cym mo¿e byæ wchodzeniebadanych w interakcje z badaj¹cymi (poznaj¹ siê coraz lepiej w trakciekolejnych spotkañ), z kolei wprowadzanie na ka¿d¹ sesjê innego badacza równie¿mo¿e spowodowaæ zak³Ã³cenia (na przyk³ad obni¿aæ zaufanie do badañ czy naruszaæpoczucie bezpieczeñstwa niektórych badanych osób).Wa¿nym czynnikiemzak³Ã³caj¹cym jest trudnoœæ w sprawowaniu kontroli nad specyficznymi dla ka¿dejosoby naciskami biologicznymi i spo³ecznymi oraz ich interakcjami, które maj¹decyduj¹cy wp³yw na indywidualny przebieg jej drogi ¿yciowej.W toku kolejnychsesji badawczych badane osoby mog¹ coraz bardziej ró¿niæ siê od siebie, co mo¿ezmniejszaæ czytelnoœæ analizowanych zwi¹zków.7.2.3.4 Strategia badañ sekwencyjnych Wszystkie251(zob.tab.7.2 - grupa I, urodzona w roku 1994 i badana w roku 2000, grupa II,urodzona w roku 1995 i badana w roku 2001).Bee (1994) wyró¿nia cztery odmianybadañ sekwencyjnych: badania ukoœne, czasowo-sekwencyjne,pokoleniowe-sekwencyjne i przekrojowe-sekwencyjne.Omówimy je kolejno, podaj¹cprzyk³ady i prezentuj¹c plan badañ w postaci schematów.Badania ukoœne (time-lag design).(patrz linia ukoœna w tabeli 7.2).Mo¿liwa jest wtedy kontrola czynnika"przynale¿noœæ do grupy pokoleniowej", natomiast czynnik wieku kontrolowanyjest przez celowy dobór (wyeliminowany).Przyk³adem jest tu badanie(porównywanie podobieñstw i ró¿nic) wiedzy na temat profilaktyki AIDS/HIV wgrupach m³odzie¿y w wieku od 13.do 15.roku ¿ycia w kolejnych latach (zob.ryc.7-'~.Innym przyk³adem jest badanie w roku 1999, 2000, 2001 i 2002 poczucia jakoœci¿ycia u kobiet w wieku 40 lat, bezrobotnych w sposób ci¹g³y przez okres conajmniej piêciu lat.Porównujemy wiêc tutaj wyniki czterech grup osób.Odstêpymiêdzy badaniami kolejnych grup okreœla badacz, kieruj¹c siê sw¹ wiedz¹dotycz¹c¹, w tym wypadku, czynników spo³eczno-politycznych, regulacji praw2 5 2 PSYCHOLOGIA ROZWOJU CZlOWIEKAStrafegia badañ ukoœnych - przyk³ad I planu badañRYCINA 7·7nych, wchodz¹cych w ¿ycie w kolejnych lafach itp.Je¿eli badacz stwierdzi wystêpowanie istotnych ró¿nic miêdzy wynikamiporównywanych grup, oznacza to, i¿ silniejszy jest wp³yw czynników zewnêtrznychna badane zjawisko ni¿ zmiennych zwi¹zanych z wiekiem osób badanych (czynnikówwewnêtrzpych).Badania czasowo-sekwencyjne (time-sequential design).(poprzecznych), na przyk³ad: dwukrotne, w odstêpie dwóch lat, badanie poziomugotowoœci do czytania dzieci 5-letnich i 6-letnichoraz umiejêtnoœci czytania w grupach dzieci 7-, 8- i 9-letnich (zob.ryc.7-8).Porównanie wyników dzieci w wieku od 5 do 9 lat, uzyskanych w roku 1999,pozwala na wysuniêcie hipotez co do tempa, dynamiki i etapów nabywaniaumiejêtnoœci czytania i pisania.Powtórzenie takich przekrojowych badañ dwalata póŸniej dostarczy danych albo potwierdzaj¹cych, albo niepotwierdzaj¹cychustalonego w roku 1999 wzorca ró¿nic miêdzy dzieæmi, zwi¹zanego z ich wiekiem.Z kolei porównywanie parami grup dzieci 5-letnich,., 9-letnich pozwalaformu³owaæ hipotezy na temat wp³ywu czynników powoduj¹cych istnienie miêdzygrupami ró¿nic i podobieñstw, zwi¹zanych z przynale¿noœci¹ do danej grupywiekowej (kohorty).0 silnym wp³ywie czynnika "przynale¿noœæ do grupypokoleniowej" powiemy wtedy, gdy stwierdzimy wystêpowanie odmiennych, istotnieró¿nych wzorców ró¿nic miêdzy dzieæmi badanymi w roku 1999 i w roku 2001.Istotne bêd¹ ponadto ró¿nice wyników grup wiekowych porównywanych parami.Badania poko³eniowo-sekwencyjne (cohort-sequential design).przyk³adem mo¿e byæ badanie przejaStrategia badañ czasowo-sekwencyjnych - przyk³ad planu badañRYCINA 7-8WPROWADZENIE DO PSYCHOLOGII ROZWOJURok Grupa Grupa Grupa Grupa Grupabadania 1 2 3 4 51999 17 !at 18 lat 19 lat 20 lat2000 X17 iat 18 lat 19 lat 20 lat2001 181at 191at2002 ~181at 201atStrategia badañ pokoleniowo·sekwen~yjny~h - przykhydplanu badnñRYCINA 7·9wów to¿samoœci negatywnej i stosunku m³odzie¿y do norm spo³ecznych w warunkachkszta³tuj¹cego siê ³adu demokratycznego (Hejmanowski, 1999; por.ryc;7-9) [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

listy-do-eda.opx.pl