[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ju¿ Boecjusz podkreœla³ rozumnoœæ substancjaln¹ w osobie ludzkiej.Dzisiaj o duchowoœci cz³owieka wiemy znacznie wiêcej, okreœlaj¹c jejnastêpuj¹ce cechy: 1° - duchowoœæ ludzka jest rozumna, to znaczyzdolna do obiektywnego poznania rzeczywistoœci w procesie abstrakcjiumys³owej, która z materia³u spostrze¿onego odrywa cechy istotneprzedmiotu, tworz¹c z nich treœci prawdziwego pojêcia, zgodnego zestanem faktycznym; 2° - duchowoœæ cz³owieka zdolna jest do wartoœ­ciowania i oceniania wszystkich przedmiotów prze¿yæ w stosunku dosiebie (subiektywnie) jako dobrych, piêknych, prawdziwych, szlachet­nych itp., w zwi¹zku z czym wartoœciowanie wyp³ywa ze zdolnoœci domi³owania i ³¹czenia siê z dobrem, piêknem, prawd¹ w swoim prze¿yciu,dlatego te¿ duchowoœæ mo¿e tworzyæ najwy¿sze idea³y Dobra, Piêkna,Prawdy i Œwiêtoœci (por.ideoteliê W.Sterna) i ¿yæ tymi idea³ami;3° - duchowoœæ ludzka jest wolna, czego wyrazem jest wolnoœæ woli49 Por.K.D¹browski, Higiena psychiczna, Warszawa 1962 s.62-63, 72-78, 401.50 Por.N.Han-Ilgiewicz, Nieznoœni ch³opcy.Typy plastycznoœci psychicznej '»'diagnostyce szkolnej, Warszawa 19602 s.220 n.w wyborze dobra i mo¿noœæ brania odpowiedzialnoœci moralnej za siebie, swoje¿ycie i postêpowanie, za innych ludzie, np.w ma³¿eñstwie5 x, rodzinie,narodzie; 4° - dalej duchowoœæ cz³owieka jest twórcza, st¹d nie zadowala siêodbiorem tylko i prze¿ywaniem gotowych dzie³ kultury, lecz d¹¿y do szukanianowoœci b¹dŸ to przez przetwórcz¹ pracê nad uszlachetnianiem materii dla dobraludzi, b¹dŸ te¿ przez oryginaln¹ twórczoœæ, przez wynalazczoœæ i odkrywczoœæ wtworzeniu techniki, nauki i kultury, przekszta³caj¹cych naturaln¹rzeczywistoœæ; 5° - wresz­cie duchowoœæ ludzka jest otwarta na g³êbiêmetafizyczn¹, przekracza granice zmys³owego doœwiadczenia (transcendencja) isiêga a¿ do poznanania Ÿróde³ bytu, do Absolutu i Boga, dlatego te¿ duchowoœæcz³owieka w g³êbiach swoich ma nastawienie religijne, szuka Boga i pragniezjednoczenia z Nim, co chrzeœcijañstwo zawar³o w okreœleniu: anima humananaturaliter christiana.Tak pojête czynniki osobowo­œciowe duchowoœci wraz zich rozumnoœci¹, wartoœciowaniem, wolno­œci¹, twórczoœci¹ i religijn¹otwartoœci¹ tworz¹ cechy gatunkowe cz³owieka {homo sapiens) i decyduj¹ostatecznie o rozwoju wychowan­ka, ³ami¹c i przeciwstawiaj¹c siê konwergencjiczynników wewnêtrz­nych i zewnêtrznych.Jednak¿e w³aœciwym zadaniem wychowawcówjako si³y agosu jest prawid³owe ukszta³towanie czynników osobowoœ­ciowychwychowanka, budzenie jego duchowoœci, aby zapanowa³a nad ca³oœci¹ orazformowanie na tej podstawie pe³ni cz³owieczeñstwa we wszechstronnie rozwiniêtejosobowoœci cz³owieka.W przeciwnym wypadku zaniedbania wychowawczego powstaje kulturalne opóŸnienierozwoju wychowanka, a jego najlepsze duchowe cechy gatunku, jak rozumnoœæ,wartoœciowanie, d¹¿enia wolnoœciowe, aktywna twórczoœæ i otwartoœæ metafizycznanie uzgodnione z prawd¹ o rzeczywistoœci i ³asce, nie poddane Logosowi prawdy i³aski trac¹ sw¹ bytow¹ orientacjê i staj¹ na s³u¿bê si³ ró¿nych popêdów,instynktów, z³ych nawyków, na³ogów i namiêtnoœci.Wówczas ta jednostka nieukszta³towana prawid³owo w swej duchowoœci przez wychowawców staje siêaspo³eczna, antyhumanistyczna, wykoleja siê i traci sens swego ¿ycia.Równoczeœnie w ten sposób stwierdzamy, ¿e agos jako dzia³anie wychowawczeg³Ã³wnie nastawiony jest na prawid³owe kszta³towanie trzeciego czynnika cechosobowoœciowych, na dzia³anie psychagogicz-ne od wewn¹trz wychowanków,uwarunkowanie i dozorowanie w³aœ-51 Por.abp K.W o j t y ³ a, Mi³oœæ i odpowiedzialnoœæ, Lublin 1960.ciwego funkcjonowania ich mechanizmów wewnêtrznych myœlenia, oceniania,procesów decyzyjnych (decydowania), aktywnoœci i kontem­placji zgodnie zprawami logiki, hierarchi¹ obiektywn¹ wartoœci, wyboru dobra, zasad dzia³ania imetody kontemplacji filozoficznej.Agos ma wiêc swoje powinowactwo z rodz¹c¹siê duchowoœci¹ wy­chowanka, podobnie jak bios pokoleñ i rodziców wi¹¿e siê zdziedzicz­noœci¹, poniewa¿ tworzy i uruchamia masê dziedziczn¹ czynnikapierwszego, a etos pokoleñ historycznych i otoczenia spo³ecznego przekazujedziedzicznoœæ spo³eczn¹ i uruchamia mechanizmy wewnê­trzne cech nabytychjednostki lub archetypów (prawzory zbiorowej œwiadomoœci wg Junga, np.prawzórmatki czy ojca), czyli czynnika drugiego.Sytuacja losowa natomiast ci¹¿y nadca³oœci¹ uk³adu trzech dynamizmów zewnêtrznych i mechanizmów wewnêtrznych tychpo­trójnych czynników rozwojowych.Los bowiem ingeruje we wszystkie sk³adnikiuk³adu rozwojowego tak swoim b³ogos³awieñstwem i po­myœlnoœci¹ warunków dlajednostki, jak te¿ ciosami nieszczêœæ i wy­mierzeniem wy¿szej sprawiedliwoœciBo¿ej, maj¹cej, jak wierzy chrzeœ­cijañstwo swoje niezbadane wyroki - nagrody ikary wed³ug zapowie­dzi Chrystusa: „jeœli siê nie nawrócicie, wszyscy tak samozginiecie" (£k 13,5).Dzia³anie wiêc nieszczêœliwego losu w ujêciu wiary ma nacelu Opatrznoœciowym nawrócenie siê cz³owieka, które jest odpowied­nikiemgreckiej metanoi i prorockiego pojêcia powrotu do Boga {szub).Powrót tenwymaga odwrócenia siê od z³a i zwrócenia siê ca³kowitego do Boga, czemutowarzyszy ¿al z powodu dopuszczenia siê grzechu i radoœæ wrócenia na drogêprawdy.W wypadkach wiêc losowych chrzeœ­cijañstwo widzi tajemnicze dzia³anieOpatrznoœci i mi³oœci Bo¿ej, oddzia­³uj¹cych specjalnie na duchowoœæ cz³owieka,maj¹cego z natury swej oddawaæ Bogu chwa³ê, gdy poprzez jego bios (zdrowie lubchoroba), przez uk³ady warunków œrodowiskowych etosu (uznanie lub krzywda,niesprawiedliwoœæ) b¹dŸ te¿ agosu (powodzenie szkolne lub trudnoœci wychowawczei konflikty) doprowadza do nawrócenia i przeœwiadcze­nia z wiary, ¿e kogo Bógbardziej kocha, temu wiêcej krzy¿y daje.Ogólnie bior¹c, teoria trójczynnikowa, rozwijaj¹ca intuicjê Arys­totelesa otrzech czynnikach wychowania, wystarczaj¹co wyjaœnia mecha­nizmy dzia³aj¹ce wrozwoju cz³owieka, zgodnie z powszechnym doœwiad­czeniem wychowawczym, któremujedynie, jak widzieliœmy, zaprzecza dwuczynnikowa teoria konwergencji.Stosuj¹csiê zaœ do regu³y metodo­logicznej entia non sunt multiplicanda nakazuj¹cej, bybytów, przyczyn,czynników zbytecznie nie mno¿yæ (tzw.brzytwa Ockhama), teoria trójczynnikowaprzewy¿sza pod tym wzglêdem teorie wieloczynnikowe.Tak np.pedagogikasocjalistyczna wymienia 4 czynniki rozwoju w nas­têpuj¹cym uk³adzie: a)biologiczne wyposa¿enie szczególnie w budowie mózgu wed³ug typów systemunerwowego Paw³owa (tzw.czynnik naty-wistyczny), b) indywidualna sk³onnoœæ doprzejawiania umys³owej i fi­zycznej energii (tzw.czynnik aktywnoœci w³asnej),c) biologicznie i kul­turalnie zró¿nicowane œrodowisko rozwojowe (tzw.czynnikœrodowis­kowy) oraz d) wp³yw szko³y i wychowawców na kierunek rozwoju dzieci im³odzie¿y (tzw.czynnik nauczania i wychowania)52.Spotyka siê tu tak¿e inneokreœlenia, np [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

listy-do-eda.opx.pl