[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.), dalej cele (udzia³ w kszta³towaniu socjalizmu) oraz rozwój wszechstronnyosobowoœci.Abstrahuj¹c od skonkretyzowanych celów w ró¿nych systemachwychowania, wszystkie konieczne elementy definicji wychowania dadz¹ siêuogólniæ w na­stêpuj¹cym okreœleniu ramowym: „Wychowanie jest zawsze spo³ecznieuznanym systemem dzia³ania pokoleñ starszych na dorastaj¹ce celem pokierowaniaich wszechstronnym rozwojem dla przygotowania we­d³ug okreœlonego idea³u nowegocz³owieka do przysz³ego ¿ycia".Jako okreœlenie ramowe wychowania „definicja" ta nie dotyczy istoty pojêcia.Ramami dla zjawiska wychowania s¹ z jednej strony (1) pokolenia starszespo³eczeñstwa i (2) ich system kieruj¹cego dzia³ania na m³odzie¿, z drugiej zaœ(3) idea³ nowego cz³owieka i (4) przysz³y kszta³t ¿ycia jako cele doosi¹gniêcia.W tych ramach odbywa siê w³aœciwe wychowanie jako ukierunkowanywszechstron­nie rozwój m³odzie¿y tak co do kszta³towania pe³ni jej osobowoœci,jak te¿ przygotowania do ¿ycia w spo³eczeñstwie.Równoczeœnie przy­œwiecaj¹cyidea³ „nowego cz³owieka" w okreœlonym spo³ecznie syste­mie wspó³czesnegowychowania wskazuje, ¿e tak w rozwijaniu siê osobowoœci (proces personalizacji,œwiadomoœci swego „ja", kim siê jest rzeczywiœcie), jak i w przygotowaniu do¿ycia spo³ecznego (pro­ces socjalizacji, uspo³ecznienia, przystosowaniaspo³ecznego) zachodzi pokonanie „starego cz³owieka" i odrzucanie jegonaturalnych postaw wobec ¿ycia i innych ludzi.Odbywa siê wiêc wychowawczewy­prowadzanie ze stanu naturalnego do wy¿szego stanu kulturalnego, a to naskutek dokonywania siê wewnêtrznej przemiany dyspozycji psy­chicznychcz³owieka, która powoduje to, ¿e nastêpuje zmiana postawy egoistycznej (A) nagóruj¹c¹ postawê altruistyczn¹ (B) w procesie personalizacji, a równoczeœnie wprocesie socjalizacji ustêpuje pocz¹t­kowe nastawienie nostyczne (³ac.nos -my) przeciwstawiaj¹ce sobie grupy my i oni (C) na rzecz nastawieniaillistycznego (³ac.Uli - owi), a wiêc s³u¿ebnego zaanga¿owania siê wewspólnocie (D).Ca³oœæ stosunków pojêciowych w okreœleniu ramowym wychowania dasiê graficznie przedstawiæ nastêpuj¹co:14 Pedagogika - kurs systematyczny kl.IV Liceum Pedagogicznego.Pod red.B.Suchodolskiego, Warszawa 1964 s.50.Zanim jednak da siê wyjaœniæ proces przemiany wewnêtrznej ze stanu staregocz³owieka na cz³owieka nowego, przedtem trzeba zwróciæ uwagê na uwarunkowaniatego procesu, do których nale¿¹ przede wszystkim sk³adniki dynamicznewychowania.3.Sk³adniki (dynamizmy) wychowaniaDefinicja ramowa wychowania jako okreœlenie syntetyczne, ³¹cz¹ce w sobieelementy definicji dzia³aniowych (prakseologicznych), roz­wojowych(ewolucyjnych), warunkuj¹cych (sytuacyjnych) i wytwo-rowych (adaptacyjnych)ca³kuje w sobie poznane formy ujêcia: a) wychowania jako czynnoœci urabiania,b) wychowania jako swobod­nego rozwoju, c) wychowania jako oddzia³ywaniasytuacji wychowaw­czych oraz d) wychowania jako wytworu.Na skutek tegopo³¹czenia zawiera ono tak¿e podstawowe sk³adniki wychowania, które s¹dynami­cznymi si³ami, dzia³aj¹cymi we wszechstronnym rozwijaniu cz³owieka.Dotych si³-dynamizmów nale¿¹: 1 ° - spo³eczne dzia³anie wychowawcze, które starasiê pokierowaæ 2° - naturalnym rozwojem wychowanka, a to przez 3° - wychowawczezbli¿enie wychowanka do idea³u nowego cz³owieka oraz przez 4° - ukszta³towaniejego postawy wobec przy-sz³ego, nieznanego jeszcze dok³adnie, ¿ycia.PrzejdŸmy z kolei do bar­dziejszczegó³owej analizy wymienionych sk³adników wychowania.a) Najbardziej podstawow¹ si³¹, dzia³aj¹c¹ w wychowaniu, jest pêd ¿yciowy donaturalnego, psychologicznego rozwoju organizmu.Pêd ten nazywamy w pedagogicebiosem (gr.bios - ¿ycie)15.Na podsta­wie odziedziczonej konstytucji budowycia³a, systemu nerwowego i systemu hormonalnego w organizmie po rodzicach iszeregu poko­leñ przodków bios wyra¿a siê w rozmachu ¿yciowym (biotonus), którymo¿e byæ od przyjœcia dziecka na œwiat bardzo silny, intensywny, odporny naczynniki stresowe, ¿ywotny i plastyczny albo przeciwnie mo¿e byæ s³aby i nik³y.Na si³ê biosu wiêc danej jednostki sk³adaj¹ siê dane wyposa¿enia dziedzicznego,zwi¹zane, np.z rozdzieleniem siê lub nie chromosomów (mongolizm wykazuje 47chromosomów zamiast normalnych 46), z prawid³owoœci¹ dzia³ania enzymów (wma³¿eñ­stwach krewniaczych upoœledzenie umys³owe dziecka spowodowanefenyloketonuri¹ jest nabytym zatruciem pod wp³ywem niew³aœciwego po¿ywienia), zzetkniêciem siê przeciwcia³ we krwi (czynnik Rh) itp.16 Ale obok dziedziczeniabiologicznego dzia³a tak¿e w biosie dziedzicze­nie dyspozycji psychicznych, np.talentów i zdolnoœci (np.w rodzinach Bachów, Straussów zdolnoœci muzyczne, wrodzinie Bernouillich - ma­tematyczne) lub upoœledzenia i zwyrodnieniamoralnego (rodzina Jukes, Kallikak)17.Z biosem wiêc wi¹¿¹ siê wszelkie stanysomatyczne i psychiczne w zakresie normalnych reakcji i ich zaburzeñ orazutrzymywania równowagi zdrowia tak fizjologicznego, jak i psychicz­nego.Wspó³czeœnie nauka d¹¿y do zmierzenia si³y biosu w organizmie (biometria).Bioswiêc ukszta³towany przez stan tê¿yzny biologicznej szeregu pokoleñgenealogicznych jako naturalny psycho-organiczny rozwój ka¿dej jednostki,odbywaj¹cy siê niezale¿nie od naszej woli, stanowi fundamentaln¹ si³êdynamiczn¹, napêdow¹ ca³ego procesu wychowawczego.Jednak¿e si³a biosu,wynikaj¹ca z instynktu samoza­chowawczego i rozrodczego, z popêdów inamiêtnoœci, jest zawsze ¿ywio³owa i œlepa, wymaga przeto ujêcia w ³o¿ysko ipokierowania jej energii do w³aœciwych celów.15 I.C a r u s o, Bios, Psyche, Person, Alber 1957.16 D.M.Bonner, Podstawy biologii wspó³czesnej - dziedzicznoœæ (t³.z ang.),Warszawa 1964 s.132-153; S.Skowron, Dziedzicznoœæ, Warszawa 1960 s.305-324.17 S.Szuman, S.Skowron, Organizm a ¿ycie psychiczne, Warszawa 1934s.187-206; K.S o œ n i c k i, Istota i cele wychowania, dz.cyt., s.56-64.b) Pomimo swej ¿ywio³owoœci si³a popêdu ¿yciowego od pocz¹tku istnieniacz³owieka zale¿y od pomocy i opieki wychowawczej, czyli od spo³ecznegodzia³ania wychowawców (rodziców, nauczycieli), które znów jest unormowanezwyczajami i obyczajami ¿ycia okreœlonego spo³eczeñstwa.Ten potê¿ny nurt ¿yciaspo³ecznego stara siê pokierowaæ biosem jednostki do w³asnych celów ipodporz¹dkowaæ j¹ obowi¹zuj¹­cym w danym zbiorowisku normom zwyczajowym,moralnym, este­tycznym, jak np.przez krêpowanie stóp dziewcz¹t na „z³otelilijki" w dawnych Chinach lub wyd³u¿anie szyi dziewczêtom przez nak³adaneobrêcze u plemion afrykañskich, przez tatuowanie cia³a ch³opców18.Tê w³aœniesi³ê spo³eczn¹ obyczajowoœci i moralnoœci zbiorowej, urabiaj¹c¹ kszta³t biosuprzy pomocy przymusu, nacisku, presji opinii publicznej, kontroli, satyry,sankcji karnych itp.form ¿ycia spo³ecznego, nazywa siê w pedagogice etosem(gr [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

listy-do-eda.opx.pl