Nietzsche Fryderyk O przesšdach filozofów

Linki

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Skromny to i zasadniczomierny rodzaj cz�owieka ci utylitarni Anglicy i, jak ju� wspomnia�em: o ile s�nudni, niemasz dostatecznych s�ów uznania dla ich po�yteczno�ci.Nale�a�obydodawa� im jeszcze otuchy: do czego zmierzaj� te� po cz�ci nast�puj�ce rymy:��Cze��, przy taczkach my�l was krzepi,��e im d�u�ej, temci lepiej,��Sztywne nogi, sztywne �by ��Nienatchnieni, niejowialni,��W swej mierno�ci niezniszczalni,��Sans genie et sans espirit!��W owych pó�nych epokach, co swem ucztowleczeniem poszczyci� si�, mog�,pozostaje z przesz�o�ci tyle obawy, tyle zabobonnego l�ku przed dzikiemokrutnem zwierz�ciem, którego ujarzmienie stanowi w�a�nie dum� tychhumanitarniejszych epok, li nawet le��ce jak na d�oni prawdy przez ca�e wiekipomija si� gdyby umy�lnie milczeniem, gdy� pozornie zdaj� si� znów wskrzesza�owo dzikie a u�miercone wreszcie zwierz�.Zuchwalstwo to snad� z mej stronyniema�e, li tego rodzaju prawdzie wymkn�� si� pozwalam: niechaj inni znów j�schwytaj� i napoj� tak obficie zbo�nych zasad mlekiem, a i w dawnym swym k�ciecicha i zapomniana legnie.� Trzeba co do okrucie�stwa zmieni� zdanie iotworzy� oczy; trzeba nauczy� si� wreszcie niecierpliwo�ci, by takienieprzystojne grube b��dy, jakie, naprzyklad co do tragedyi, przez dawnych inowych filozofów rozpuszczane bywaj�, nie b��ka�y si� d�u�ej czelnie icnotliwie.Wszystko niemal, co wy�sz� zowiemy kultur�, polega naprzeduchowieniu i pog��bieniu okrucie�stwa � oto moje twierdzenie; owegodzikiego zwierz�cia nie u�miercono bynajmniej, ono �yje, kwitnie, jeno � si�przebóstwi�o.To, co stanowi bolesn� rozkosz tragedyi, jest okrucie�stwem; to,co w tak zwanem wspó�czuciu tragicznem, w istocie za� we wszelkiej wznios�o�cia do najgórniejszych i najsubtelniejszych dreszczów metafizycznych, przyjemnemdarzy wra�eniem, li domieszce okrucie�stwa zawdzi�cza sw� s�odycz.To, czegodoznawa� Rzymianin w arenie, chrze�cianin w zachwytach krzy�owych, Hiszpan nawidok walk byków lub gorej�cych stosów; co Japo�czyka dzisiejszego prze kutragedyi; co w robotniku z przedmie�� paryskich odzywa si� nostalgi� dokrwawych rewolucyj a wagneryance Trystanem i Isold� z wywieszon� wol� napawa�si� ka�e, � to, czem oni wszyscy si� rozkoszuj� i z tajemnem po��daniemwch�on�� by radzi, jest eliksirem wielkiej Cyrce okrucie�stwa.Ju�ci� trzebarozsta� si� przytem z niem�dr� psychologi� dawniejsz�, która o okrucie�stwie totylko mia�a do powiedzenia, jakoby powstawa�o ono na widok cudzej bole�ci:szczodr�, przeszczodr� rozkosz� napawa tak�e w�asne cierpienie, zadawanie sobiecierpie�, � i gdzie jeno uda si� sk�oni� cz�owieka do samozaparcia w relig�jnemznaczeniu albo do samo - okaleczenia, jak u Fenicyan i ascetów, lub wogóle doodzmys�owienia, odciele�nienia i skruchy, do puryta�skich spazmów pokutnych ipascal'owskiego sacrifizio dell' intelletto, tam prze go naprzód i n�ci skryciew�asne jego okrucie�stwo, z�owrogi ów dreszcz zwróconego przeciwko sobie samemuokrucie�stwa.Zwa�my� naostatek, i� nawet filozof, zmuszaj�c swego ducha, bypoznawa� wbrew jego sk�onno�ciom duchowym a niejednokrotnie takie wbrew�yczeniom jego serca � mianowicie, by przeczy� tam, gdzie chcia�oby si�potwierdza�, s�awi�, kocha� �, post�puje jako artysta i u�wietnicielokrucie�stwa; ju� ka�de g��bokie i gruntowne pojmowanie jest pogwa�ceniem,ch�ci� ura�enia zasadniczej woli ducha, co d��y nieustannie do pozoru, dopowierzchni,� ju� w ka�dej ch�ci poznania jest kropla okrucie�stwa.��Mo�e niedo�� jasno wyrazi�em si� o zasadniczej woli ducha: niechaj mi b�dziewolno da� wyja�nienie.� To rozkazuj�ce co�, zwane przez lud duchem, chcew�ada� w sobie i wokó� siebie, chce czu� si� w�adc�: od wielo�ci d��y ono kujedno�ci, ma skupiaj�c�, kie�znaj�c�, ��dn� panowania i istotnie pa�sk� wol�.Potrzeby i moce jego w tym zakresie s� te same, jakie przypisuj� fizyologowiewszystkiemu temu, co �yje, ro�nie i rozmna�a si�.Zdolno�� ducha doprzyswajania sobie wszystkiego obcego przejawia si� w silnej sk�onno�ci kuupodobnianiu nowego do dawnego, ku upraszczaniu rozmaitego, ku przeoczaniu lubodpychaniu zasadniczo sprzecznego: podobnie jak okre�lone rysy i liniewszystkiego obcego, ka�dej cz�stki �wiata zewn�trznego dowolnie bywaj� przeze�silniej podkre�lane, uwydatniane, na jego fa�szowane mod��.Zmierza, on przytemdo wch�aniania nowych do�wiadcze�, do wt�aczania nowych rzeczy w stare szeregi,� zatem do wzrostu; za� jeszcze bardziej do poczucia wzrostu, do poczuciawzmo�onej si�y.Tej�e samej woli s�u�y wr�cz sprzeczny napozór pop�d ducha,polegaj�cy na nag�em przerzuceniu si� ku niewiadomo�ci i dowolnemu zako�czeniu,na zaparciu swych okien, wn�trznem zaprzeczeniu tej lub owej rzeczy,niedopuszczeniu czego�, jakowej� obronno�ci przeciwko wielu rzeczom, któremóg�by wiedzie�, na zadowoleniu z ciemno�ci, na zamykaj�cych si� widnokr�gach,na stwierdzeniu i uznaniu swej niewiadomo�ci: to wszystko zale�y od stopniaprzyswajaj�cej jego si�y, od jego trawienia, mówi�c obrazowo,� i istotnie,najwi�cej podobie�stwa ma jeszcze duch do �o��dka.Tu nale�y równie�okoliczno�ciowa wola ducha, by nie stawia� oporu z�udzeniu, id�ca snad� w parzeze swawolnem przeczuciem, i� to lub owo ma si� inaczej, i� to lub owo jesttylko dowolnie przyj�te ; dalej poczucie rozkoszy, jak� daje wszelka niepewno��i wieloznaczno��, radosne lubowanie si� umy�ln� cie�ni� i zaciszno�ci� jakiego�k�ta, tem, co zbyt bliskie, przedniem t�em, wszystkiem powi�kszonem,pomniejszonem, przesuni�tem, upi�kszonem, tudzie� napawanie si� dowolno�ci�wszystkich tych przejawów mocy [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

listy-do-eda.opx.pl

ebook @ pobieranie @ download @ pdf @ do ÂściÂągnięcia

Linki