[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Na przyk³ad “Tylkomê¿czyŸni s¹ kap³anami" z pewnoœci¹ nie znaczy “Wszyscy mê¿czyŸni s¹kap³anami".Raczej chodzi o to, ¿e “Wszyscy kap³ani s¹ mê¿czyznami".Regu³aprzekszta³cania w odniesieniu do takich zdañ brzmi nastêpuj¹co: odrzuæ s³owo“tylko" i dodaj “wszyscy" w formie kwantyfikatora, nastêpnie zamieñ kolejnoœæpodmiotu i orzecz­nika.Przekszta³cenie takich zdañ na postaæ normaln¹ wymagapostêpowania dwustopniowego: (a) odrzucenia s³Ã³w “tylko" albo “nikt prócz" izast¹pienia ich przez “wszyscy", (b) zamiany terminów podmiotowych iorzecznikowych.Przyk³ad: “Nikt prócz doros³ych nie wejdzie do œrodka" jestrównoznaczne z: “Wszystkie osoby, które wejd¹ do œrodka, s¹ doros³e".Regu³a F: Zdania przecz¹ceW zdaniach zaczynaj¹cych siê od “nic", “nikt" itp.nale¿y zast¹piæ takie s³owakwantyfikatorem “¿adne".Tym samym zdanie takie, jak “Nikt z potêpionych niejest szczêœliwy" przekszta³ciæ nale¿y na zdanie: “¯adna z potêpionych osób niePrzekszta³canie zdañ jêzyka potocznego429jest osob¹ szczêœliw¹".Inny przyk³ad: “Nic, co ludzkie nie przera¿a mnie"wymaga nastêpuj¹cych operacji w celu prze­kszta³cenia w s¹d o postacinormalnej:Jako kwantyfikator stosujemy s³owo “¿aden".Podmiotem jest “istota ludzka".Dodajemy ³¹cznik.Dope³niamy orzecznik.W rezultacie tych operacji otrzymujemy s¹d w postaci nor­malnej: “¯adna rzecz,jak¹ mo¿e uczyniæ istota ludzka, nie jest rzecz¹, która mo¿e mnie przeraziæ".Po wtóre, zauwa¿yæ nale¿y, i¿ s¹dy maj¹ce postaæ “Wszys­cy.nie s¹." s¹czêsto dwuznaczne.Czasami nie jest jasne, czy s¹d taki winien byæinterpretowany jako s¹d O czy jako s¹d E.Regu³a stanowi, ¿e interpretujemy gozawsze jako s¹d O, jeœli intencja s¹du nie wskazuje wyraŸnie na E.Tak wiêcje¿eli mówiê “Wszyscy Niemcy nie s¹ chrzeœcijañskimi demokrata­mi", nie mam namyœli, ¿e “¯aden Niemiec nie jest chrzeœcijañ­skim demokrat¹", lecz raczej ¿e“Niektórzy Niemcy nie s¹ chrzeœcijañskimi demokratami", co oczywiœcie jests¹dem O.Regu³a G: Zdania wykluczaj¹ceZdania, które zwieraj¹ s³owo “oprócz", nie mog¹ byæ dok³ad­nie przet³umaczonena ¿aden z s¹dów A, E, I, O.Na przyk³ad, jeœli mówiê “Obs³ugujemy wszystkich,oprócz kobiet", mam na myœli coœ, co wyra¿aj¹ nastêpuj¹ce s¹dy:Obs³ugujemy wszystkich, którzy nie s¹ kobietami.Kobiet nie obs³ugujemy.Pierwszy s¹d jest s¹dem A, drugi s¹dem E.Poniewa¿ sylogizm mo¿e sk³adaæ siêtylko z trzech s¹dów, jeœli zawrzemy w nim oba s¹dy jako przek³ad zdaniawykluczaj¹cego, wów­czas wnioskowanie, które mia³o mieæ postaæ sylogizmu,¿adnymsylogizmem nie bêdzie, bowiem bêdzie zawiera³o wiêcej niŸli trzy s¹dy.St¹d,regu³a stanowi, ¿e mo¿na u¿yæ albo s¹du A, albo sàdu £, lecz nie obu naraz.Kaýde wnioskowanie zawierajàce zdanie wykluczaj¹ce, które jest na dodatekniezawodne, pozos­tanie niezawodne niezale¿nie od tego, czy zdanie wykluczaj¹cezinterpretujemy jako sàd A czy jako sàd £.Regu³a H: Zdania zawieraj¹ce s³owa: ktokolwiek, cokolwiek, ka¿dy, ten,je¿eli.to, jakikolwiekRozwa¿my nastêpuj¹ce zdania:Ktokolwiek przyjdzie, musi uczestniczyæ.Cokolwiek przyjdzie, musi uczestniczyæ.Ka¿dy, kto przyjdzie, musi uczestniczyæ.Jakikolwiek przyjdzie, musi uczestniczyæ.Ktokolwiek by to nie by³, musi uczestniczyæ.Je¿eli ktoœ przyjdzie, musi uczestniczyæ.Ten, kto przyjdzie, musi uczestniczyæ.Zdania zawieraj¹ce powy¿sze terminy mog¹ byæ wszystkie przekszta³cone w s¹dy A,jak np.“Wszyscy, którzy przyjd¹, musz¹ uczestniczyæ" lub “Wszystkie osoby,które przyjd¹, musz¹ uczestniczyæ" i temu podobne.Regu³a I: Zdania zawieraj¹ce s³owa: ktoœ, coœ, jest, s¹ Rozwa¿my nastêpuj¹cezdania:Ktoœ otworzy³ drzwi.Coœ otworzy³o drzwi.S¹ rzeczy otwieraj¹ce drzwi.Jest coœ, co otwiera drzwi.Wszystkie takie zdania nale¿y przek³adaæ na s¹dy I, np.“Pewne osoby s¹osobami, które otwieraj¹ drzwi".Zdania równoznaczne 431Czytelnik winien przestudiowaæ uwa¿nie powy¿sze regu³y, bowiem stosuj¹c je,bêdzie móg³ t³umaczyæ zdania potocznej mowy na s¹dy maj¹ce normaln¹ postaælogiczn¹.Kiedy ju¿ taka operacja zostanie zrealizowana, ³atwe bêdzieokreœlenie, czy wnioskowania zawieraj¹ce takie przes³anki s¹ niezawodne czynie.Nale¿y nadmieniæ, ¿e powy¿sza lista regu³ nie jest kompletna, a wiêcczytelnik sprawdzaj¹cy zasadniczy tok myœ­lowy wyjêty z jakiejœ ksi¹¿ki czyartyku³u, czêsto skazany bêdzie na w³asn¹ pomys³owoœæ, staj¹c wobec zadaniaprze­k³adu nieporz¹dnych zdañ na normalne s¹dy logiki.Æwiczenie 8Zamieñ nastêpuj¹ce zdania na normaln¹ postaæ logiczn¹.Okrêty s¹ piêkne.Joan jest ruda.Wieloryb jest ssakiem.Ka¿dy, kto jest dzieckiem, jest g³upi.Wê¿e wij¹ siê.Nikt prócz graczy w golfa nie ceni sobie wysoko tej gry.Tylko zdania oznajmuj¹ce wypowiadaj¹ stwierdzenia.Niczego nie próbuj¹c, nic nie osi¹gniesz.9 Wszyscy prócz odwa¿nych umieraj¹ wiele razy.10 Wszystkie ³abêdzie nie s¹ bia³e.Zdania równoznaczneIstnieje jeszcze jedna technika, któr¹ musimy poznaæ, zanim podsumujemyformaln¹ teoriê sylogizmu.Chodzi tutaj o ope­racjê, która, podobnie jak by³oto w przypadku omawianych wy¿ej regu³, pozwala nam prze³o¿yæ rozumowanie niemaj¹ce formy sylogizmu na tak¹ postaæ, której niezawodnoœæ bêdzie mog³a zostaæoszacowana.Celem naszym bêdzie przekszta³­cenie pewnych s¹dów w s¹dyrównoznaczne, posiadaj¹ce jed­nak inn¹ postaæ logiczn¹, co w efekcie pozwoliwnioskowania,nie maj¹cemu formalnej postaci sylogizmu, nadaæ j¹.Byæ mo¿e przyk³ad lepiejwyjaœni nasz cel.Rozwa¿my nastêpuj¹ce rozu­mowanie:¯adni niem¹drzy ludzie nie s¹ godni zaufania.Wszyscy m¹drzy ludzie s¹nieagresywni.¯adni godni zaufania ludzie nie s¹ agresywni [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • listy-do-eda.opx.pl