[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.I,Munchen 1958, s.133.¿liwi³y odbijanie trzydziestostronicowej gazety w na­k³adzie 70 tysiêcyegzemplarzy na godzinê.Ma³e nak³ady inkunabu³Ã³w szacowane przez znaw­ców œrednio na 300 do 500egzemplarzy wyznaczone by³y nie technicznymi trudnoœciami, ale brakiemna­bywców72.Rynek dla tego specyficznego towaru, ja­kim dziêki drukowi sta³asiê ksi¹¿ka, by³ ograniczony w ci¹gu kilkuset lat ekonomicznymi i spo³ecznymiwzglêdami.A¿ do XVIII stulecia nak³ady ksi¹¿ek nie przekracza³y na ogó³granicy 2000 egzemplarzy.Wy­j¹tek stanowi³y tylko niektóre dzie³a religijne ipod­rêczniki.W ci¹gu ca³ego XVI stulecia w Pary¿u wy­dano ogó³em wed³ugszacunkowych obliczeñ ok.25 tys.egzemplarzy ksi¹¿ek, a w drugimnajpowa¿niejszym francuskim centrum wydawniczym, w Lyonie — 15 tys.Mimo technicznych mo¿liwoœci druk nie zdo³a³ za­tem wytworzyæ masowej kultury,jak d³ugo brako­wa³o spo³ecznych warunków i podniet dla masowej recepcjisymbolicznych treœci komunikowanych za po­moc¹ zdepersonalizowanych przekazów.A¿ do okresu rewolucji przemys³owej masy ludnoœci europejskich spo³eczeñstwmocno tkwi³y w ramach swoich lokal­nych spo³ecznoœci wyznaczaj¹cych granice ichkultu­ralnej partycypacji.Nie wytworzy³ siê jeszcze nigdzie jednolity i trwa³yogólnonarodowy rynek idei.Jednak ka¿dy wstrz¹s historyczny o unifikuj¹cej rolipoli­tycznej i intelektualnej odbija³ siê tak¿e we wzmo¿o­nej cyrkulacjiksi¹¿ek.W 1520 r.czterotysiêczny na­k³ad kazañ Lutra rozsprzedano w Niemczechw ci¹gu piêciu dni7S.Przek³ad Biblii Lutra osi¹gn¹³ tak¿e71 Górn¹ granicê przyjmuj¹ L.Febvre, H.J.Martin, L'oppo-rition du livre,Paris 1958, s.227, 377.n S.H.Steinberg, Five Hundred Years oj Printing, LondoB 1955.4000 egzemplarzy w pierwszym wydaniu.Wiek XVII przyniós³ ogromny rozwójulotnych druków politycz­nych w Anglii.W koñcu XVIII w.zaczê³a siê w Europie konsoli­dacja prasy jako masowego œrodkakomunikowania.Ksi¹¿ka pozosta³a w tyle, mimo ¿e jej nak³ady rów­nie¿ stalewzrasta³y w ci¹gu XIX i XX w.Po r.1800 w Anglii roczna sprzeda¿ ksi¹¿ki w 50tys.egzem­plarzy uwa¿ana by³a za wielki sukces wydawniczy.W r.1950analogiczn¹ miarê sukcesu stanowi liczba 500 tys.W koñcu XVIII wieku prócz analfabetyzmu hamu­lec rozchodzenia siê publikacjiksi¹¿kowych stanowi³a ich cena.Z tego wzglêdu w Anglii klasyczna powieœæmieszczañska Fieldinga, Richardsona, Goldsmitha i Sterne'a by³a ma³o dostêpnadla wiejskiego i prole­tariackiego czytelnika, którego potrzebom s³u¿y³y dwacharakterystyczne, a diametralnie przeciwne ro­dzaje literatury.Pierwszyrodzaj stanowi³y dydak­tyczne, moralizatorskie wydawnictwa popularne,pu­blikowane g³Ã³wnie na u¿ytek szkó³ niedzielnych, ale docieraj¹ce tak¿e do r¹kdoros³ych czytelników.Orga­nizacja, której patronowa³a znana filantropka idzia­³aczka oœwiatowa, Hanna Morê, w 1795/96 r.roz­powszechni³a 2 milionyegzemplarzy takich ksi¹¿e­czek u.Jednoczeœnie z t¹ literatur¹ ad usum maluczkich kr¹¿y³y w Anglii wœród ludnoœcirobotniczej i wiej­skiej tzw.chapbooks, tanie broszury kolportowane przezwêdrownych kramarzy, ozdobione drzewory­towymi ilustracjami i zawieraj¹cenajczêœciej opisy g³oœnych zbrodni, sensacyjnych morderstw, biografie s³awnychz³odziei i przestêpców oraz relacje z pro-74 R.D.Altick, The English Common Reader, Chicago 1957.cesów i straceñ.Ten rodzaj wydawnictw, siêgaj¹cy genez¹ XVII w., a stanowi¹cyprototyp literatury kryminalnej i sensacyjnej, w XVIII stuleciu zosta³ zasilonyutworami literatów o renomowanych nazwi­skach jak D.Defoe i Ch.A.Vulpius.Odznacza³ siê ¥ ogromn¹ ¿ywotnoœci¹ i mimo przeciwdzia³ania czyn­nikówoficjalnych przetrwa³ do XX w.daj¹c pocz¹tek rozmaitym seriom „czarnejliteratury" i magazynom sensacyjnym.W Po³o¿eniu klasy robotniczej w AngliiEngels przytacza raporty komisji oœwiatowych z lat czterdziestychstwierdzaj¹ce, ¿e m³odzi robotnicy za­trudnieni w fabrykach czêsto lepiej znalidzieje (bo­haterów tych broszurowanych wydawnictw ani¿eli historiê biblijn¹,któr¹ karmiono ich w ci¹gu lat nauki w szkó³kach niedzielnych.Za inne Ÿród³owspó³cze­snej literatury sensacyjnej mo¿e byæ uznana fanta­styczna powieœæ„gotycka" kwitn¹ca w Anglii w XVIII w.Œcieranie siê podobnego typu popularnych, spon­tanicznie wyrastaj¹cychwydawnictw z publikacjami przedstawiaj¹cymi produkt okreœlonej politykikul­turalnej, które reprezentowa³a w Anglii lektura szkó­³ek niedzielnych,stanowi proces bardzo charaktery­styczny dla rozwoju kultury masowej.Przewagapierwszej lub drugiej kategorii elementów masowej kultury decyduje o ustaleniusiê odmiennych jej wariantów.Równie¿ we Francji historyczne Ÿród³a literatury masowej mo¿na znaleŸæ wpopularnych wydawnic­twach broszurowych XVII w.U schy³ku ancien re-gime'\iprowincjonalne miasta pó³nocy, a przede wszystkim Troyes, sta³y siê oœrodkamiwydawniczy-' mi serii „b³êkitnych ksi¹¿eczek", które wêdrowni kra­marzekolportowali po wsiach i miasteczkach Francji.Ze wzglêdu na g³Ã³wne w¹tkiliteratura ta ró¿ni³a siênieco od analogicznych wydawnictw angielskich: by³a bardziej idylliczna,przewa¿a³y w niej bajki, historie religijnej treœci, romanse i farsy raczejani¿eli opisy s³awnych przestêpców i g³oœnych zbrodni [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

listy-do-eda.opx.pl