[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Gdy �ycie w ci�gu dnia staje si� zbyt gor�czkowe, gdy jeste�my zbyt intensywniepoddani nadmiernej stymulacji, wówczas zwyk�y mechanizm marze� sennychwystawiony jest na zbyt ci�k� prób�.Prowadzi to do si�gania po narkotyki inara�a nas na niebezpiecze�stwa chemicznych marze� sennych.W ot�pieniach itransach wywo�anych przez �rodki chemiczne ma si� niejasn� nadziej�, �enarkotyki stworz� imitacj� marze� sennych.Lecz chocia� mog� one by� skutecznejako pomoc w odci�ciu nas od chaotycznych informacji nap�ywaj�cych ze �wiatazewn�trznego, nie s� zazwyczaj w stanie wype�ni� po�ytecznej funkcjipomocniczej w porz�dkowaniu i segregowaniu tych informacji.Gdy �rodki teprzestaj� dzia�a�, znika chwilowa ulga p�yn�ca z zaniechania, natomiast problemwymagaj�cy dzia�a� pozytywnych pozostaje.Taki mechanizm jest wi�c ze swejnatury nieskuteczny, a dodatkowo stwarza jeszcze ryzyko uzale�nienia od �rodkówchemicznych.Innym sposobem jest uprawianie czego�, co mo�na nazwa� marzeniamimedytacyjnymi, w których pewien rodzaj stanu w�a�ciwego marzeniom osi�ga si� zapomoc� �wicze� kszta�c�cych procesy my�lowe, takich jak joga i temu podobnych.Przypominaj�ce trans stany odci�cia si�, uzyskane za pomoc� jogi, voodoo,hipnotyzmu, a tak�e pewnych praktyk magicznych i religijnych, maj� pewne cechywspólne.Zwykle wymagaj� one trwaj�cych przez d�u�szy czas rytmicznychpowtórze� pewnych czynno�ci werbalnych lub fizycznych, które odrywaj� nas odnormalnych bod�ców zewn�trznych.W ten sposób pozwalaj� odci�� nap�yw licznychi zwykle sprzecznych ze sob� informacji, na przyj�cie których nara�ony jestcz�owiek podlegaj�cy nadmiernej stymulacji.S� one wi�c podobne do ró�nychpostaci chemicznych marze� sennych, ale jak dot�d nie wiadomo dok�adnie, czypodobnie jak normalne marzenia senne wywieraj� te� ewentualnie jaki� wp�ywpozytywny.Ludzkie zwierz�, któremu nie uda si� unikn�� d�u�ej trwaj�cego stanu nadmiernejstymulacji, jest nara�one na chorob� psychiczn� lub fizyczn�.W szcz�liwszychsytuacjach choroby od stresowe i rozstrój nerwowy mog� same dostarczy� sposobówleczenia.Pacjent, na skutek swojej niesprawno�ci, zmuszony jest odci�� zbytintensywny nap�yw bod�ców.�ó�ko jest dla chorego cz�owieka tym, czym kryjówkadla chorego zwierz�cia.U osób, które wiedz�, �e s� nara�one na dzia�anie nadmiernej stymulacji,wytwarza si� cz�sto system wczesnego ostrzegania.Mo�e to przybra� takie formyjak odnowienie si� dawnej kontuzji, ból z�ba, wysypka, powi�kszenie migda�kówlub kolejny ból g�owy.Wiele osób ma jak�� tak� drobn� dolegliwo��, którabardziej przypomina starego przyjaciela ni� wroga, gdy� ostrzega ich, �e"przesadzaj�" i �e je�li chc� unikn�� powa�niejszych konsekwencji, powinnizwolni� tempo.Je�li, co si� cz�sto zdarza, dadz� si� oni przekona�, aby"wyleczy�" t� drobn� dolegliwo��, nie musz� si� obawia�, �e zostali w tensposób pozbawieni korzy�ci p�yn�cych z takiego systemu wczesnego ostrzegania.Najprawdopodobniej w to miejsce pojawi si� u nich jaki� inny objaw.Nietrudno zrozumie�, jak wspó�czesny cz�onek superplemienia mo�e pa�� ofiar�takiego przeci��enia.Jako gatunek byli�my pocz�tkowo zmuszeni do wielkiejaktywno�ci i badawczo�ci ze wzgl�du na szczególne wymagania narzucone przezkonieczno�� przetrwania.By�o to wymuszone przez trudn� rol� my�liwych, jak�spe�niali nasi dawni przodkowie.Obecnie, gdy w znacznej mierze potrafimy ju�kontrolowa� �rodowisko, wci�� tkwimy w starym systemie wielkiej aktywno�ci idociekliwo�ci.Chocia� osi�gn�li�my ju� etap, w którym bez obaw mogliby�mysobie pozwoli� na d�u�szy i cz�stszy odpoczynek i le�enie brzuchem do góry -poprostu nie potrafimy tego robi�.Jeste�my natomiast zmuszeni do uczestnictwa wwalce o bod�ce.Poniewa� jest to dla nas nowo��, nie potrafimy jeszcze tegorobi� zbyt sprawnie i dlatego nieustannie albo posuwamy si� zbyt daleko, albote� nie do�� daleko.Wtedy, gdy tylko poczujemy, �e zostali�my poddaninadmiernej stymulacji lub stali�my si� nadmiernie aktywni, b�d� te� �e poddanijeste�my niewystarczaj�cej stymulacji lub jeste�my niewystarczaj�co aktywni,uciekamy od jednej albo drugiej z tych przykrych skrajno�ci i anga�ujemy si� wdzia�ania maj�ce nam umo�liwi� powrót do z�otego �rodka, jakim jest optymalnastymulacja i optymalna aktywno��.Co bardziej sprawni ca�y czas trzymaj� si�tego �rodka, natomiast reszta wychyla si� wci�� to w jedn�, to w drug� stron�.W jakiej� mierze sprzyja nam powolno�� procesu dostosowywania si�.Kto�, ktomieszka na wsi i prowadzi stateczne i spokojne �ycie, rozwija w sobietolerancj� na niski poziom aktywno�ci.Gdyby w ten spokój i cisz� wrzuci� naglezap�dzonego mieszka�ca miasta, wkrótce poczu�by si� on �miertelnie znudzony.Natomiast gdyby mieszka�ca wsi wrzuci� w wir chaotycznego �ycia w mie�cie,wkrótce zacz��by on dotkliwie cierpie� z powodu stresu.Mieszkaniec miasta zprzyjemno�ci� sp�dza weekend na wsi, traktuj�c to jako destymulator, natomiastdla mieszka�ca wsi dzie� sp�dzony w mie�cie mo�e by� stymulatorem.Jest tozgodne z zasadami równowagi obowi�zuj�cymi w walce o bod�ce, ale jakiekolwiekprzed�u�anie takich praktyk prowadzi do utraty równowagi.Ciekawe, �e odczuwamy znacznie mniej sympatii do cz�owieka, który nie umieprzystosowa� si� do niskiego poziomu aktywno�ci, ni� do cz�owieka niepotrafi�cego przystosowa� si� do wysokiego poziomu aktywno�ci.Cz�owiekznudzony i apatyczny bardziej nas irytuje ni� cz�owiek, któremu dokuczaprzeci��enie prac�.�aden z nich nie jest skuteczny w walce o bod�ce.Obaj mog�popa�� w irytacj� i z�y humor, ale �atwiej wybaczymy przepracowanemu, a todlatego, i� nieco wy�sze ustawianie poprzeczki jest jednym z czynnikówkszta�tuj�cych post�p cywilizacyjny.To w�a�nie jednostki o silnej sk�onno�cido poszukiwa� staj� si� wielkimi wynalazcami i zmieniaj� oblicze �wiata, wktórym �yjemy.Oczywi�cie ci, którzy uczestnicz� w walce o bod�ce w bardziejzrównowa�ony i skuteczny sposób, tak�e s� poszukiwaczami, ale tworz� oni raczejwariacje na stare tematy, a nie nowe tematy.S� oni przy tym szcz�liwsi ilepiej przystosowani.Jak zapewne pami�tamy, na pocz�tku mówi�em, �e stawki w tej grze s� wysokie.Mo�emy tu wygra� lub przegra� nasze szcz�cie, a w sytuacjach skrajnych naszezdrowie psychiczne.Nale�a�oby wi�c oczekiwa�, �e zbyt intensywnie poszukuj�cyinnowatorzy s� raczej nieszcz�liwi, a nawet wykazuj� sk�onno�ci do choróbumys�owych.Bior�c pod uwag� cel walki o bod�ce, mo�na by przewidywa�, �e mimoswych wielkich osi�gni�� ludzie tacy cz�sto musz� prowadzi� �ycie pe�neniepokoju i niezadowolenia.Historia zdaje si� to potwierdza�.Niekiedysp�acamy nasz d�ug wobec nich, okazuj�c szczególn� tolerancj� dla ich cz�stokapry�nych i nieobliczalnych zachowa�.Intuicyjnie czujemy, �e jest tonieuchronny skutek braku równowagi w ich walce o bod�ce.Jednak�e, jakprzekonamy si� w nast�pnym rozdziale, nie zawsze sta� nas na tak� doz�zrozumienia.DOROS�E DZIECKODzieci�ce zabawy pod wieloma wzgl�dami przypominaj� walk� o bod�ce doros�ych.Problemami przetrwania dziecka zajmuj� si� rodzice, dlatego dziecko dysponujedu�ym zapasem nie wykorzystanej energii.Zabawa pomaga mu j� spali� [ Pobierz całość w formacie PDF ]