[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Omawiali�my ju� do�� szczegó�owo sze�� neurolo�gicznych funkcji, które posiadawy��cznie cz�owiek i zwracali�my uwag�, �e trzy z nich s� czuciowe a po�zosta�etrzy ruchowe.Wydaje si� oczywiste, �e inteligencja cz�owieka jest ograniczona przez ilo��informacji jakie mo�e on zdoby� z otoczenia za pomoc� swoich czuciowychzmys�ów.Najwy�sz� z tych czuciowych zdolno�ci jest umiej�tno�� czytania.Jest równie oczywiste, �e je�eli ca�kowicie ode�tnie si� cz�owiekowi wszystkietrzy zmys�y czucia, to b�dzie on bardziej podobny ro�linom ni� istocieludzkiej.Inteligencja cz�owieka jest zatem ograniczona su�m� trzech wy��cznie ludzkichcech widzenia i s�ysze�nia w sposób, który prowadzi do zdolno�ci czytania irozumienia mowy oraz szczególnej wra�liwo�ci do�tyku, która je�li to konieczne,pozwala mu na czyta�nie dotykiem.Zniszczcie te trzy czuciowe zdolno�ci a zniszczycie wi�kszo�� tego, co odró�niacz�owieka od innych zwierz�t.Ograniczaj�c te trzy zdolno�ci w równym stopniu ogra�niczycie ludzk�inteligencj�.Je�eli cho� jedna z tych trzech ludzkich zdolno�ci nie b�dzie wysocerozwini�ta, b�dziemy mieli do czy�nienia z cz�owiekiem o niskiej inteligencji.Je�eli jedna z tych zdolno�ci jest rozwini�ta bar�dziej ni� pozosta�e tocz�owiek b�dzie funkcjonowa� na poziomie rozwoju tej zdolno�ci, pod warunkiemzapewnienia mu wszelkich mo�liwo�ci zdobywania wie�dzy t� jedn� drog�.Nikt nie wzniesie si� powy�ej poziomu wyznaczo�nego przez najlepiej rozwini�t�z jego zdolno�ci czu�ciowych oraz warunki, jakie mu stworzono aby z niejkorzysta�.Oczywi�cie, tak samo prawdziwa jest odwrotna strona tej zasady.Je�eli wszystkie trzy zdolno�ci s� s�abo rozwini�te u jednego cz�owieka, tob�dzie on funkcjonowa� na bardzo niskim poziomie, faktycz�nie poni�ej ludzkiegopoziomu.Gdyby mo�na by�o wyobrazi� sobie sytuacj�, gdy ludzko�� nagle traci zdolno��czytania i s�yszenia mowy, konieczne by�oby nauczenie nowego pokole�niaporozumiewania si� w jaki� inny sposób.Jest oczywiste, �e wybraliby�my w tymcelu czucie doty�ku, tak jak to zrobi�a pierwsza nauczycielka Heleny Kellerkiedy jej uczennica, która by�a niewidoma i nies�ysz�ca, nie mog�a mówi�,czyta� ani pisa�.Gdyby Helena Keller mia�a s�abo rozwini�t� zdol�no��odbierania j�zyka za po�rednictwem zmys�u dotyku, to mog�aby egzystowa� napoziomie zwie�rz�cia.Je�eli by�aby pozbawiona czucia dotyku, tak jak wzroku is�uchu, to wegetowa�aby na poziomie ro�liny.Kiedy zwi�kszy si� te zdolno�ci, poziom funkcjo�nowania cz�owieka b�dziewy�szy.Z pewno�ci� dzieci z ci�kim uszkodzeniem móz�gu, które uczono czytania wbardzo m�odym wieku, wykazywa�y znacznie wi�ksze zdolno�ci ni� inne dzieci zuszkodzeniem mózgu, którym nie dano ta�kiej mo�liwo�ci.A zdrowe dzieci,których historie cytowano i wiele innych zdaj� si� funkcjonowa� na znaczniewy�szym poziomie ni� ich rówie�nicy, któ�rym nie stworzono podobnych warunków.Mo�liwe, �e jest kilku doros�ych idiotów, którzy rozumiej� mow� w ograniczonymzakresie, ale nie ma geniuszy, którzy nie rozumiej� mowy - nie w na�szejkulturze, w �adnym wypadku.Oczywi�cie trzeba pami�ta�, �e inteligencj� mo��na odnosi� wy��cznie dokultury, z której si� wywo�dzi.Normalny, doros�y australijski aborygen,prze�wieziony do Nowego Jorku i poddany zwyk�emu ameryka�skiemu testowiinteligencji, okaza�by si� idiot� wed�ug tutejszych standardów.Z drugiej strony doros�y Amerykanin przeniesio�ny do plemienia australijskichaborygenów by�by prawie bezradny w tamtej kulturze i prawdopodo�bnie nieprze�y�by, nawet gdyby ci ludzie si� nim zaopiekowali w sposób zbli�ony do tegojak my opie�kujemy si� naszymi idiotami.Oczywi�cie ameryka�ski �idiota� nieumia�by zdobywa� po�ywienia przy pomocy bumeranga, chwyta� �ywych jaszczurek ije�� ich na surowo, znale�� wody, a w szczególno�ci nie rozumia�by co si� doniego mówi � przynajmniej przez jaki� czas.J�zyk jest najwa�niejszym narz�dziem dost�p�nym cz�owie�kowi.Cz�owiek nie mo�emie� bardziej wyszukanych my�li ni� j�zyk, którym je wyra�a.Je�li potrzebne mus� dodatkowe s�owa, musi je wy�nale�� aby u�ywa� ich jako narz�dzi my�lenia iprze�kazywania nowej my�li.Bardzo �atwo to zauwa�y� w naszym technicznym spo�ecze�stwie, gdzie tysi�ces�ów trzeba wynajdy�wa� w ka�dym dziesi�cioleciu aby opisa� nowe wy�nalazkicz�owieka.W czasie II Wojny �wiatowej Pi�ta Armia Powietrzna szkoli�a du��grup� ameryka�skich Indian w radiotelegrafii i wysy�a�a ich do jednostek naPacyfiku.Poniewa� �aden lub bardzo niewielu Japo�czyków umia�o mówi� w j�zykuCho�ctaw czy Sioux s�dzono, �e mo�na b�dzie zaoszcz�dzi� cenny czas i nieszyfrowa� informacji.To si� nie sprawdzi�o.Po prostu w j�zykach In�dian nie by�o s�ów takich jakbombowiec, samolot torpedowy, lotniskowiec, wtrysk paliwa i inne niezli�czoneterminy Si� Powietrznych.Praktycznie wszystkie testy inteligencji stosowa�ne u ludzi, oparte s� nazdolno�ci przyjmowania in�formacji pisanej (czytanie) lub na zdolno�ciprzyj�mowania informacji mówionej.W naszej kulturze jest to ca�kiemprawid�owe.Je�eli zdolno�� czytania zostanie zredukowana lub unice�stwiona, toniew�tpliwie zmniejszy si� zna�cznie zdolno�� wyra��ania inteligencji.W�ród ludów zamieszkuj�cych Ziemi� te, które nie posiadaj� pisma lub którychj�zyk pisany jest ubogi s� nie tylko niewykszta�cone, ale równie� ichinteligencja i mo�liwo�ci twórcze s� niskie.Dzieci Eskimosów s� zaszywane w futra na ple�cach matek i nie maj� praktycznie�adnej okazji do pe�zania i raczkowania przed osi�gni�ciem bez ma�a trzech lat.To staje si� bardzo interesuj�ce je�li zwa��ymy, �e kultura Eskimosów w�a�ciwienie zmieni�a si� w ci�gu ostatnich trzech tysi�cy lat.Eskimosi nie znaj�pisma.J�zyk Eskimosów jest bardzo ubogi.O ile jest oczywiste, �e brak materia�u do czytania lub brak umiej�tno�ciczytania nieuchronnie powoduje brak wykszta�cenia, niesko�czenie wa�niejszejest to, �e prowadzi równie� do ni�szej inteligencji.Dochodzenie, czy australijscy aborygeni nie czy�taj� bo s� ma�o inteligentni,czy s� ma�o inteligentni bo nie czytaj�, jest czysto akademickim problemem.Brak umiej�tno�ci czytania i brak inteligencji wi��� si� ze sob� zarówno upojedynczych ludzi, jak i ca�ych narodów.Podobnie jak ich przeciwie�stwa.Zdolno�ci j�zykowe s� narz�dziem o �yciowym znaczeniu.Trudno sobie wyobrazi�prowadzenie wyszukanej rozmowy i opisywanie skomplikowa�nych my�li w j�zykuplemion amazo��skich, nawet gdyby kto� p�ynnie nim mówi�.Zdolno�� wyra�ania inteligencji jest zatem zwi��zana z mo�liwo�ciami j�zyka, zjakim mamy do czy�nienia.Nie ma naprawd� rzetelnego testu inteligencji dla dzieci poni�ej dwóch i pó�lat.Mo�na zacz��, stosuj�c test Stanford-Bineta u dziecka dwu i pó� letniego iotrzyma� wyniki, które mog� okaza� si� ogólnie prawdziwe w pó�niejszym �yciu.Jednak wraz ze wzrostem zdolno�ci j�zykowych, stosowane testy staj� si�bardziej warto�ciowe i mo�na pó�niej u�y�wa� takich testów jakWechslera-Bellevue.Naturalnie, w ka�dym kolejnym roku �ycia spra�wno�� j�zy�kowa dziecka, wymaganaprzy testowaniu inteligencji, jest wi�ksza.Tak wi�c jasne jest, �e je�li jegowerbalne mo�liwo�ci b�d� bardziej rozwini�te ni� u innych dzieci w tym samymwieku, to lepiej wypadnie ono w te�cie i b�dzie uwa�ane za bardziejinteligentne ni� pozosta�e [ Pobierz całość w formacie PDF ]