[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Virginia Satir,�wiatowej s�awy terapeutka rodzinna, traktowa�a rodzin� jako wywa�ony systemrelacji, a nie jako zbiór indywidualno�ci z ich problemami do rozwi�zania.Ka�da osoba by�a dla niej cenn� cz�ci� wi�kszej ca�o�ci.Jej mistrzostwopolega�o na zdolno�ci do dok�adnego rozpoznania, gdzie interweniowa� i którado�k�adnie osoba potrzebuje zmiany, aby udoskonali� ca�o�� relacji.Jak wkalejdoskopie � nie mo�esz zmieni� jednej cz�ci, nie zmieniaj�c ca�ego wzoru.Który jednak element musisz zmieni�, aby uzyska� zamie�rzony wzorzec? Na tymw�a�nie polega sztuka efektywnej terapii.Najlepszym sposobem zmiany kogo� jest zmiana siebie samego.Do�konujesz wówczaszmiany ca�ej relacji i druga osoba musi si� równie� zmieni�.Czasamikoncentrujemy si� ca�y czas na jednym wymiarze, próbuj�c kogo� zmieni�, gdytymczasem na innym poziomie zachowu�jemy si� w sposób, który dok�adnie umacniaosob� w tym, co robi.Richard Bandler okre�li� takie post�powanie wzorcem�odejd� bli�ej".Dobr� metafor� opisuj�c� przedstawiane przez nas problemy mo�e by� znany wfizyce efekt motyla.Teoretycznie uderzenie motylich skrzy�de� jest w staniezmieni� pogod� po drugiej stronie kuli ziemskiej, po�niewa� mo�e doprowadzi� dozaburze� ci�nienia powietrza w decydu�j�cym miejscu i czasie.W systemachz�o�onych ma�a zmiana mo�e wywo�a� pot�ny efekt.Nie ka�dy jednak element ma równ� wa�no��.Zmiana niektórych powoduje znikomyefekt, inne b�d� mia�y wszechstronny wp�yw.Je�li chcemy pobudzi� zmiany wrytmie serca, zmiany apetytu, d�ugo�ci �ycia i tempa wzrostu, wystarczymanipulowa� ma�ym gruczo�em zwanym przysadk�, mieszcz�cym si� u podstawyczaszki.Jest to jakby g�ówna tablica kontrolna organizmu.Dzia�a na tej samejzasadzie, co termostat w centralnym uk�adzie grzewczym.Mo�esz ustawi� ka�dy zgrzejników oddzielnie, ale termostat kontroluje je wszystkie.Termostat jest nawy��szym poziomie logicznym ni� grzejniki, które kontroluje.NLP identyfikuje i stosuje elementy wspólne w praktyce ró�nych uznanychpsychologów.Ka�dy ludzki mózg ma t� sam� struktur� i dla�tego, cho� stworzy�tak ró�ne psychologiczne teorie, wszystkie one po�dzielaj� pewne podstawowezasady.NLP formu�uj�c je na podstawie przeró�nych �róde�, pozostaje na wy�szympoziomie logicznym (logical level*).Ksi��ka o tym, jak tworzy� mapy jest nainnym poziomie logi�cznym, ni� ró�ne ksi��ki z mapami, mimo �e jest to przecie�te� ksi��ka.P�TLA UCZENIA SI�Na naszych b��dach uczymy si� wi�cej ni� na osi�gni�ciach.Dostarczaj� onecennych informacji zwrotnych, wi�c na my�lenie o nich po�wi�camy sporo czasu.Rzadko osi�gamy co� za pierwszym razem, chyba �e jest to co� bardzo prostego,ale nawet wówczas pozostaje miejsce na udo�skonalanie.Uczymy si� poprzez seri�sukcesywnych przybli�e�.Robimy to, co mo�emy (stan obecny) i porównujemy ztym, co chcemy osi�gn�� (stan po��dany).Wynik zostaje wykorzystany jakoinformacja zwrotna � podejmujemy dzia�anie ponownie, aby zredukowa� ró�nic�pomi�dzy tym, co chcemy osi�gn��, a tym, co otrzymujemy.Z wolna osi�gamy naszcel.To porównywanie nadaje p�d i kierunek naszej nauce na ka�dym poziomie, od�wiadomej niekompetencji po nie�wiadom� kompetencj�.Tak wygl�da generalny model sposobu osi�gania wi�kszej efektyw�no�ci wewszystkim, co robimy.Porównujesz to, co masz, z tym, co chcesz mie�, idzia�asz w celu zredukowania rozbie�no�ci.Potem znowu dokonujesz porówna�.Porównania opieraj� si� na naszych kryteriach {criterion*): co jest dla naswa�ne w danej sytuacji.Na przyk�ad, doko�nuj�c przegl�du tych stron, musz�zadecydowa�, czy s� wystarczaj�co dobre, czy te� wymagaj� dalszegoprzeredagowania.Moimi kryteriami s�: jasno�� znaczenia (z punktu widzeniaczytelnika, nie mojego), gra�matyczna poprawno�� i p�ynno�� j�zyka.Musz� równie� ustanowi� moj� procedur� rozpoznania.Jak zorien�tuj� si�, �emoje kryteria zosta�y spe�nione? Gdybym nie posiada� pro�cedury rozpoznania,móg�bym kr��y� w obr�bie tej p�tli w niesko�czo�no��, gdy� nie wiedzia�bym,kiedy sko�czy�.Jest to pu�apka na autorów, którzy, chc�c osi�gn�� doskona�o��,po�wi�caj� lata na poprawianie r�kopisów i nigdy ich nie publikuj�.Rozpoznaniew moim przypadku polega� b�dzie przede wszystkim na zbadaniu tekstu za pomoc�progra�mu weryfikuj�cego poprawno�� j�zykow�, potem na pokazaniu goprzyjacielowi, którego rady bardzo ceni�, i wys�uchaniu jego uwag.Napod�stawie tych informacji zwrotnych b�d� móg� dokona� poprawek.Taki model post�powania znany jest jako model TOTE (Test-Ope-rate-Test-Exit,czyli test-operacja�test�wyj�cie).Porównanie to w�a�nie test.Operacja mamiejsce, gdy zastosujesz swoje zasoby.Nast�puje ponowny test przez porównaniei wyj�cie z p�tli, gdy procedura rozpo�znania powie ci, �e osi�gn��e� swojecele.Pomy�lno�� twoich zamierze� zale�y od liczby dost�pnych ci wyborówdzia�ania: od elastyczno�ci zachowa� lub u�ywaj�c terminologii cybernetycznej,od wymaganej ró��norodno�ci (re�uisite variety*).Okazuje si� zatem, �e podró�ze stanu obecnego do stanu po��danego nie odbywa si� nawet zygzakiem, ale pospirali.Najprawdopodobniej w obr�bie wi�kszych p�tli przebiega� b�d� mniejsze: mniejszecele potrzebne do osi�gni�cia g�ównego [ Pobierz całość w formacie PDF ]