[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Patrz: J.Otr�bski,Imiona pierwszej chrze�cija�skiej pary ksi���cej w Polsce, Slavia Occ.18 (1947), gdzie zebrana i omówiona krytycznie literatura, oraz G.La-buda, D�brówka czy Dobrawka, tam�e, gdzie wykazano, i� Thietmarzna� to imi� w wersji polskiej.W XII i XIII wieku uleg�o ona spiesz-czeniu na Dobrawka, Dobrochna.Pó�niej od formy polskiej pojawi�asi� w pi�miennictwie czeska forma: Dubrava (u Cosmasa i w Rocznikachpraskich).Poniewa� pó�niejsze Roczniki polskie opiera�y si� na Rocz-nikach praskich, recypowa�y one ow� czesk� form�, spieszczaj�c j� po-tem na Dubravka.W XIV wieku zacz�to odczuwa� t� form� jako cze-chizm i dlatego spolszczono j� na; D�brówka.� 287 Aluzja do Ewangelii�w.Jana, R.2, 16.288Z powy�szej wypowiedzi Thietmara wynika, i� pisz�c ten rozdzia�dysponowa� on co najmniej dwiema nie pokrywaj�cymi si� ze sob� rela-cjami.Namque haec Christo fidelis dum coniugem suum vario gentilitatiserrore implicitum esse perspiceret, sedula revolvit angustae mentisdeliberacione, qualiter hunc sibi sociaret in fide; omnimodis placarecontendit, non propter triformem mundi huius nocivi appetitum,quin pocius propter futurae mercedis laudabilem ac universis fide-libus nimis desiderabilem fructum.56.Haec sponte sua fecit ad tempus male, ut postea diu operarivaluisset bene.Namque in quadragesima, quae coniuncionem pre-dictam proxima sequebatur, cum a se abstinentia carnis et afflic-cione corporis sui decimacionem Deo acceptam offerre conaretur.dulci promissione a viro suimet propositum frangere rogatur.lllaautem ea racione consensit, ut alia vice ab eodem exaudiri faciliuspotuisset.Quidam dicunt, eam in una carnem manducasse quadra-gesima, alii vero tres.Audisti nunc, lector, delictum eius; modoconsidera fructum eligantem piae voluntatis illius.' Laboravit enimpro conversione coniugis sui �c exaudita est a benignitate Condi-toris sui, cuius infinita bonitate persecutor suimet studiosus resi-puit, dum crebro dilectae uxoris ortatu innatae infidelitatis toxi-cum evomuit et in sacro baptismate nevam originalem detersit.Etprotinus caput suum et seniorem dilectum membra populi hactenusdebilia subsequuntur et nupciali veste recepta inter caeteros Christiadoptivos numerantur.Iordan, primus eorum antistes, multum cumeis sudavit, dum eos ad supernae cultum vineae sedulus verbo et289 Ca�y ten przekaz jest wiarogodny.Chrzest Mieszka by� niew�tpli-wie nast�pstwem ma��e�stwa z Dobraw� i w jego doj�ciu do skutkuksi�niczka czeska odegra�a powa�n� rol�.Decyduj�ce jednak by�y mo-tywy polityczne.W nauce ró�nie o�wietlano te motywy.K.Tymie-niecki, Spo�ecze�stwo S�owian lechichkich, Lwów 1928, s.182, pod-kre�la wp�yw chrztu na wzmocnienie w�adzy ksi���cej w Polsce; M.Z.Jedlicki, Stosunek prawny, s.440, widzi w przyj�ciu chrztu przezMieszka ch�� uniezale�nienia si� od ewentualnej akcji misyjnej ze stronyNiemiec; G.Labud a, Studia, s.74 i n., podaje jako motyw ch�� stwo-rzenia przeciwwagi wobec o�rodka kultu poga�skiego w Radogoszczy,który promieniowa� na s�siednie ziemie s�owia�skie, tak�e i polskie;Z.Wojciechowski, Pocz�tki chrze�cija�stwa, s.214 i nn., uwa�a, i�przyj�cie chrztu by�o �integraln� cz�ci� uk�adu politycznego z r.963''.Je�eli uk�ad ten mia� da� rezultaty i zlikwidowa� niebezpiecze�stwowieleckie, Mieszko musia� przyj�� chrzest, by móc skutecznie wyst�pi�wobec silniejszych od niego dot�d religijnie Wieletów.Chrzest Polskile�a� w interesie Niemiec i dlatego cesarz godzi� si� na niezale�n� odNiemiec organizacj� ko�cieln�.Por.wnikliw� analiz� problemu chrztuMieszka u J.Widajewicza, Chrzest Polski, passim.w�adc� posz�y u�omne dot�d cz�onki spo�ród ludu i w szat� godow�przyodziane, w poczet synów Chrystusowych zosta�y zaliczone.Ichpierwszy biskup Jordan290 ci�k� mia� z nimi prac�, zanim, nie-zmordowany w wysi�kach, nak�oni� ich s�owem i czynem do upra-wiania winnicy Pa�skiej 291.I cieszy� si� wspomniany m�� i szla-chetna jego �ona z ich legalnego ju� zwi�zku292, a wraz z nimi ra-dowali si� wszyscy ich poddani, i� z Chrystusem zawarli ma��e�-stwo.Potem urodzi�a zacna matka syna, bardzo do niej niepodob-nego, sprawc� zguby wielu matek, którego nazwa�a imieniem swegobrata Boles�awa i który � trzeba to powiedzie� � jej przede wszy-stkim okaza� sw� z�o�� do czasu ukrywan� 293, nast�pnie za� sro�y�si� przeciw krewriym, jak to jeszcze przedstawi� poni�ej 294.57 (36).Kiedy matka Boles�awa umar�a295, jego ojciec po�lubi�bez zezwolenia Ko�cio�a mniszk� z klasztoru Kalbe296, która by�acórk� margrabiego Teodoryka297.Oda � by�o jej imi� i wielk�by�a jej przewina.Albowiem wzgardzi�a Boskim oblubie�cem daj�cpierwsze�stwo przed nim cz�owiekowi wojny298, co spotKalo si�z pot�pieniem ze strony wszystkich dostojników Ko�cio�a, a w szcze-gólno�ci jej czcigodnego biskupa Hildiwarda299.Z uwagi jednakna dobro ojczyzny i konieczno�� zapewnienia jej pokoju nie przy-sz�o z tego powodu do zerwania stosunków, lecz znaleziono w�a-�ciwy sposób przywrócenia zgody.Albowiem dzi�ki Odzie powi�k-szy� si� zast�p wyznawców Chrystusa300, powróci�o do ojczyznywielu je�ców 301, zdj�to skutym okowy 302, otwarto bramy wi�zie�przest�pcom303.Mam wi�c nadziej�, �e Bóg przebaczy� jej wielkigrzech, jakiego si� dopu�ci�a, skoro tak wielk� okaza�a gorliwo��w tym zbo�nym post�powaniu.Lecz, z drugiej strony, Pismo �wi�temówi nam, i� daremnie stara si� przeb�aga� Boga ten, kto obrawszyn�a pocz�tku z�y sposób �ycia, nie chce go potem ca�kiem porzuci� 304.290 P.Ks.II, uw.111.291 Z powy�szego przekazu wynika, �e akcja misyjna Jordana natra-fia�a w Polsce na du�e opory, co przeczy poprzedniemu zdaniu Thietmara.292 Dopiero chrzest zalegalizowa� ma��e�stwo Mieszka i Dobrawy.Z punktu widzenia ówczesnego prawa kanonicznego ich dotychczasowema��e�stwo by�o wa�ne, cho� niedozwolone.293 Wiadomo�� wyra�nie tendencyjna, by zohydzi� Boles�awa.W chwili�mierci matki liczy� on zaledwie 10 lat, wi�c nie mia� mo�no�ci okaza�jej swojej z�o�ci, i to w dodatku �do czasu ukrywanej".294 Rozdz.58.� 295 Cosmas, Chronica Boemorum, I, 27 (s.49) podajedat� �mierci na rok 977.� 296 Nad Muld�.� 297 Wymieniony wielokrotniemargrabia Marchii Pó�nocnej (965�985).oper� invitavit.Tunc congratulantur legitime coniugati, predictusmas et nobilis femina, illisque subdita omnis familia gaudet se inChristo nubsisse.Post haec peperit bona mater filium longe sibi de-generem et multarum perniciem genitricum, quem fratris sui no-mine Bolizlavi appellavit, hunc inquam, qui in eadem primo laten-tem naaliciam aperuit deindeque in viscera sevit, ut in sequentibusa me manifestum fit.57.(36.) Sed cum mater eiusdem obiret, pater eius imam sancti-monialem de monasterio, quod Calva dicitur, Thiedrici marchionisfiliam, absque canonica auctoritate duxit.Oda fuit nomen eius, etmagna erat presumptio illius.Spreverat enim sponsum caelestem,preponens ei virum militarem, quod cunctis aecclesiae rectoribuset maxime antistiti suimet venerabili Hilliwardo displicuit.Sedpropter salutem patriae et corroboracionem pacis necessariae nonvenit hoc ad diseidium, sed reconciliacionis continuae remedium sa-Iubre.Namque ab ea Christi servitus omnis augebatur, captivorummultitudo ad patriam reducitur, vinctis catena solvitur, reisque car-cer aperitur; et ut spero, ei magnitudo perpetrati facinoris a Deoremittitur, cum in ea tantae pietatis dileccio cognoscitur.Legimus298 Thietmar w swoim zapale moralizatorskim chce tu podkre�li� kon-trast mi�dzy Chrystusem uosabiaj�cym pokój a �wieckim ksi�ciem pa-raj�cym si� wojn�.299 Biskup halbersztadzki, któremu podlega� jurysdykcyjnie klasztorw Kalbe jako znajduj�cy si� na terenie jego diecezji.Por.Ks.II, uw.87.300 Jest rzecz� mo�liw�, �e razem z Od� przyby�a do Polski pewnailo�� duchownych niemieckich, która wzmocni�a akcj� misyjn�.301 W nauce przyjmuje si�, i� byli to je�cy z nieuda�ej wyprawy ce-sarskiej na Polsk� w r.979 [ Pobierz całość w formacie PDF ]