[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Mo�emy si� nast�pniezastanawia�, czy natura podobie�stw w tych przypadkach rzuca �wiat�o na procesewolucyjny.Pytamy:� Co nam mówi� homologie oprocesie ewolucji?Kiedy porównujemy nasz opis homara z naszym opisem kraba, stwierdzamy, �e pewnecz�ci opisów pozostaj� nie zmienione, podczas gdy inne s� w ka�dym z opisówró�ne.Pierwszy nasz krok przybierze wi�c z pewno�ci� form� rozró�nienia mi�dzyposzczególnymi rodzajami zmiany.Pewne zmiany zostan� podkre�lone jako bardziejprawdopodobne i �atwiejsze; inne b�d� trudniejsze i dlatego mniejprawdopodobne.W takim �wiecie zmienne zmieniaj�ce si� powoli zostan� w tyle i,by� mo�e, utworz� rdze� tych homologii, na których mog�yby si� oprze� szerszehipotezy taksonomiczne.Ale pierwsza klasyfikacja zmian na szybkie i powolne sama b�dzie wymaga�awyja�nienia.Jaki dodatek do naszego opisu procesu ewolucyjnego pozwoli�by namprzewidzie�, które zmienne b�d� si� faktycznie zmienia� powoli, by sta� si�baz� homologii?Wedle mojej wiedzy jedyny pocz�tek takiej klasyfikacji kryje si� w teorii takzwanej rekapitulacji.Bakcyla doktryny rekapitulacji zasia� jako pierwszy w roku 1828 embriologniemiecki Karl Ernst von Baer wyra�eniem �prawo koresponduj�cych etapów".Przedstawi� dzia�anie swojego prawa, porównuj�c ze sob� nie oznaczone embrionykr�gowców.�Nie potrafi� w�a�ciwie powiedzie�, do jakiej klasy nale��.G�owy itu�owia tych zwierz�t ukszta�towane s� tak podobnie, �e mog� to by� jaszczurki,ma�e ptaki czy bardzo m�ode ssaki.Ko�czyn jeszcze nie ma, ale nawet gdybyby�y, to na tym najwcze�niejszym etapie rozwoju nie dowiedzieliby�my si�niczego, poniewa� wszystkie rozwijaj� si� z tej samej formy podstawowej."5Pochodz�ce od von Baera poj�cie �etapów koresponduj�cych" wspó�czesny DarwinowiErnst Haeckel rozwin�� pó�niej w teori� rekapitulacji oraz powszechniedyskutowane twierdzenie, zgodnie z którym �ontogeneza powtarza filogenez�".Odtego czasu proponowano rozmaite sformu�owania tego zagadnienia.Zapewnenajostro�niejsze z nich g�osi, �e larwy b�d� embriony danego gatunku zwykleprzypominaj� larwy gatunku pokrewnego bardziej, ni� osobniki doros�eprzypominaj� osobniki doros�e pokrewnego gatunku.Ale nawet to ostro�nesformu�owanie szpec� rzucaj�ce si� w oczy wyj�tki.6Niezale�nie jednak od wyj�tków sk�aniam si� ku pogl�dowi, �e zasada ogólna vonBaera dostarcza wa�nego5 Encydopedia Britannica, has�o �Baer, Karl Ernst von (1792�1867)".6 Na przyk�ad w�ród morskich stworze� robakopodobnych, starodawnych Enteropneusta, ró�ne gatunki tego, co zwyk�o si� uwa�a� za jedenrodzaj Balanoglossus, maj� ca�kowicie odmienn� embriologi�.Larwy B.kovalevskii, ze szczelinami skrzelowymi i strun� grzbietow�, przypominaj�kijanki, podczas gdy larwy innych gatunków s� podobne do szkar�upniów.klucza do procesu ewolucyjnego.S�uszna czy nie, zasada ta stawia wa�ne pytanianie w sprawie przetrwania organizmów, lecz w kwestii przetrwania cech: czyistnieje jaki� najwy�szy czynnik wspólny tym zmiennym, które staj� si� sta�ymii których, w zwi�zku z tym, u�ywali zoologowie podczas swoich poszukiwa�homologii? Prawo koresponduj�cych etapów ma przewag� nad pó�niejszymisformu�owaniami, poniewa� nie chwyta si� drzew filogenetycznych i nawet krótkicytat, który tu przytoczy�em, zawiera pewne specjalne punkty, których niezauwa�y�by filogenetyczny detektyw.Czy�by zmienne embrionalne by�y trwalszeni� zmienne doros�e?Von Baera interesuj� wy�sze kr�gowce: jaszczurki, ptaki i ssaki � stworzenia,których rozwój embrionalny przebiega w �rodowisku wy�cie�anym i chronionymmacic� albo skorupk� jaja wype�nionego po�ywieniem.W odniesieniu do,powiedzmy, larw owadów, stwierdzenie von Baera po prostu nie znalaz�obyzastosowania.Ka�dy entomolog, spojrzawszy na nie oznakowany okaz larwychrz�szcza, powie natychmiast, do jakiej rodziny larwa ta nale�y.Zró�nicowanielarw jest równie zadziwiaj�ce jak zró�nicowanie osobników doros�ych.Prawo koresponduj�cych etapów wydaje si� obowi�zywa� nie tylko w odniesieniu doca�ych embrionów kr�gowców, lecz tak�e w stosunku do poszczególnych ichko�czyn, w kolejno�ci, w jakiej si� pojawiaj� w najwcze�niejszych stadiach ichrozwoju.Tak zwan� homologi� seryjn� ��czy z homologi� filogenetyczn� zasada,zgodnie z któr� z punktu widzenia ca�o�ci podobie�stwa poprzedzaj� ró�nice.Wpe�ni rozwini�te szczypce homara ró�ni� si� wyra�nie od przydatków krocz�cychna pozosta�ych czterech segmentach tu�owia, ale we wczesnych stadiach wszystkieprzydatki tu�owia wygl�daj� podobnie.By� mo�e stwierdzeniem, �e ogólnie rzecz bior�c podobie�stwo jest starsze(zarówno filogenetycznie, jak i on-togenetycznie) ni� ró�nica, si�gamy graniczasady vonBaera.Niektórzy biologowie uznaj� to za truizm, jakby�my mówili, �e w ka�dymrozga��ziaj�cym si� systemie dwa punkty bliskie punktowi rozga��zienia s� dosiebie bardziej podobne ni� inne dwa punkty, bardziej od rozga��zieniaoddalone.Ale ten pozorny truizm nie by�by prawd� w odniesieniu do uk�aduokresowego pierwiastków i nie musia�by obowi�zywa� w �wiecie biologicznympowsta�ym w akcie jednorazowego stworzenia.W rzeczywisto�ci nasz truizmstanowi dowód hipotezy, zgodnie z któr� organizmy naprawd� s� ze sob�spokrewnione tak jak punkty lub miejsca rozga��ziaj�cego si� drzewa.Zasada g�osz�ca, �e podobie�stwo jest starsze ni� ró�nica, to nadal bardzoniekompletne wyja�nienie wyst�powania homologii w tysi�cach przyk�adów w ca�ym�wiecie biologicznym.Powtarza jedynie pytanie: �dlaczego pewne cechy staj� si�podstaw� homologii?" A pytanie pozostaje niemal nie zmienione: dlaczego pewnecechy si� starzej�, �yj� d�u�ej, by sta� si� podstaw� homologii?Stoimy wobec problemu przetrwania, nie przetrwania gatunków czy odmianwalcz�cych we wrogim �wiecie innych organizmów, lecz subtelniejszegoprzetrwania cech (jednostek opisu), które musz� przetrwa� zarówno w �rodowiskuzewn�trznym, jak i w wewn�trznym �wiecie innych cech w obr�bie ca�o�ciowejreprodukcji, embriologii i anatomii danego organizmu.Dlaczego w skomplikowanej sieci naukowego opisu ca�ego organizmu pewne jegoelementy pozostaj� prawdziwe d�u�ej (przez wi�cej pokole�) ni� inne? I czycz�ci opisu s� w koincydencji, zachodz� na siebie czy s� synonimiczne zcz�ciami i elementami zespo�u nakazów wyznaczaj�cych ontogenez�?Gdyby s�o� mia� uz�bienie i inne cechy formalne cz�onków rodziny Muridae(myszowatych), by�by mysz�, chocia� jest taki wielki.Faktycznie, góralki,wielko�ci mniej wi�cej kota, bli�sze s� hipopotamom, a lew jest bardzo bliskidomowemu kotkowi.Wygl�da na to, �e sam rozmiar niejest istotny.Liczy si� forma.Ale nie�atwo zdefiniowa�, co dok�adnie rozumiesi� w tym kontek�cie przez �form�" b�d� �wzorzec".Szukamy kryteriów, które w zam�cie procesu ewolucyjnego pozwoli�yby rozpozna�cechy godne kandydowania na trwa�e prawdy.Dwie w�a�ciwo�ci tych cech wybijaj�si� na plan pierwszy � dwa tradycyjne sposoby podzia�u rozleg�ego pola�ró�nic".Istnieje dychotomia mi�dzy wzorcem a ilo�ci� i mi�dzy ci�g�o�ci� anieci�g�o�ci� [ Pobierz całość w formacie PDF ]