[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Abyrzecz zbada� dok�adnie, nale�a�o go rozkr�ci�.Król da� na to zezwolenie ikowale wzi�li si� do roboty; pancerze p�k�y pod ich m�otami i przedstawionokrólowi ociek�e oliw�, niewielkie �rubki, w samej rzeczy pokryte plamkamib��kitnego koloru.Wi�c chocia� Doradca uleg� w trakcie bada� kompletnemuzniszczeniu, król uspokoi� si�, �e dzia�a� s�usznie.W tydzie� potem sam Trurl pojawi� si� u bram pa�acowych i poprosi� o audiencj�.Król zamierza� zrazu �ci�� go bez widzenia, ale zdziwiony takim nadmiarembezczelno�ci, kaza� sprowadzi� konstruktora przed swoje oblicze.- Królu! - rzek� ów, ledwo wszed�szy do sali tronowej, pe�nej dworaków.-Sporz�dzi�em ci Doradc� Doskona�ego, a ty� u�y� go po to, by wyzu� mnie znale�no�ci, jak� by�e� mi winien, mniemaj�c, nie bez s�uszno�ci, i� pot�garozumu, jaki ci ofiarowa�em, b�dzie dobrym puklerzem przeciwko wszelkim atakom,co tym samym udaremni wszelk� prób� mej pomsty.Daj�c ci rozumnego Doradc�, nieuczyni�em wszak�e rozumnym ciebie samego i na to liczy�em, poniewa� tylko ten,kto sam jest cho� troch� rozumny, potrafi s�ucha� rozumnych rad.W sposóbm�dry, uczony, wyrafinowany nie mog�em Doradcy zniszczy�.Uczyni� to mog�emtylko sposobem prymitywnym, t�pym i tak g�upim, aby si� wydawa�nieprawdopodobny.Listy nie by�y �adnymi szyframi; Doradca by� ci wierny doko�ca; o tych �rubkach, jakie spowodowa�y jego kres, nic nie wiedzia�, bo by�otak, �e podczas monta�u wpad�y mi one przez przypadek do ba�ki z lakierem iprzypadkowo sobie o tym - w por� - przypomnia�em.Dzi�ki temu g�upota ipodejrzliwo�� zmog�y rozum i oddanie, i sam podpisa�e� wyrok na siebie.Oddaszmi teraz sto worów z�ota nale�no�ci oraz drugich sto za czas, jaki straci�em,aby zyska� zap�at�.Je�li tego nie uczynisz, zginiesz ty i ca�y dwór twój,albowiem nie masz ju� przy boku twym Doradcy, co by ci� móg� przede mn�obroni�!Król rykn�� z w�ciek�o�ci i stra� na jego skinienie rzuci�a si�, by na miejscuzg�adzi� zuchwalca, lecz halabardy, lec�c ze �wistem, przeci�y posta�konstruktora, jakby by�a powietrzem.Odskoczyli przera�eni siepacze, a Trurl,roze�miawszy si�, rzek�:- Mo�ecie mi� sieka� do woli, poniewa� jestem tu tylko jako z�uda, uczynionasposobem telewizyjnie zdalnym, naprawd� bowiem bujam wysoko nad planet� wkorabiu i b�d� z niego opuszcza� przera�liwe �adunki �mierciono�ne na pa�ac,je�li nie otrzymam mej nale�no�ci.Za czym, nim jeszcze sko�czy� mówi�, rozleg� si� okropny grzmot i eksplozjazatrz�s�a ca�ym pa�acowym budynkiem; dworacy rzucili si� w pop�ochu doucieczki, król za�, omdlewaj�c ze wstydu i w�ciek�o�ci, musia� wyp�aci�Trurlowi ca�� jego nale�no��.Klapaucjusz, pos�yszawszy o takim obrocie spraw, i to od samego Trurla, kiedyten wróci� do domu, spyta� go, czemu u�y� owej metody prymitywnej i - jak samj� nazwa� - g�upiej, mog�c pos�u�y� si� listem, który kry�by w sobie jaki�rzeczywisty szyfr.- Obecno�� szyfru �atwiej by�oby Doradcy wyt�umaczy� królowi ani�eli jegonieobecno�� - odpar� rozumny konstruktor.- �atwiej zawsze przyzna� si� dopewnego post�pku ani�eli udowodni�, �e si� go nie pope�ni�o.W szczególno�ciobecno�� szyfru by�aby rzecz� prost�; natomiast jego nieobecno�� prowadzi�a dokomplikacji, poniewa� naprawd� jest tak, �e ka�dy tekst mo�na rekombinacjamizamieni� w jaki� inny, zwany anagramem, i takich rekombinacji mo�e by� bardzowiele; otó�, aby wszystko to wyja�ni�, nale�y uciec si� do t�umacze�prawdziwych, lecz zawik�anych, których tego by�em pewien, ograniczony umys�króla nie pojmie.Powiedziano kiedy�, �e by poruszy� planet�, do�� znale��punkt oparcia poza ni�; tak i ja, pragn�c obali� rozum, który by� doskona�y,musia�em znale�� punkt oparcia, a by�a nim g�upota.Tu pierwsza maszyna sko�czy�a sw� opowie��, sk�oni�a si� nisko Genialonowi is�uchaczom, po czym skromnie odst�pi�a w k�t jaskini.Król wyrazi� zadowolenie z tej pouczaj�cej historii i spyta� Trurla:- Powiedz, prosz�, mój konstruktorze, czy maszyna opowiada to, czego� ty j�nauczy�, czy te� �ród�a jej wiedzy mieszcz� si� poza tob�.A tak�e, o�miel� si�zauwa�y�, �e historia, któr� us�yszeli�my, jakkolwiek pouczaj�ca i wdzi�czna,nie wydaje si� zupe�na, nie dowiedzieli�my si� bowiem nic o dalszych losachWielowców i ich g�upiego króla.- Panie - rzek� Trurl - maszyna opowiada prawd�, poniewa� jej ssawk�informacyjn� przystawi�em sobie do g�owy tu� przed przybyciem do ciebie, izaczerpn�a stamt�d moich wspomnie�.Uczyni�a to jednak sam�, wi�c nie wiem,które z mych wspomnie� wch�on�a; nie mo�na zatem powiedzie�, abym ja j�umy�lnie czegokolwiek nauczy�, ale nie mo�na rzec równie�, �e �ród�a jej wiedzymieszcz� si� poza mn�.Co do Wielowców, to istotnie opowie�� nie mówi o�dalszymich losie, poniewa� wszystko daje si� opowiedzie�, ale nie wszystko - u�adzi�.Gdyby to, co si� tu teraz dzieje, nie by�o rzeczywisto�ci�, lecz tylkoopowie�ci� wy�szego niejako rz�du, która zawiera w sobie opowie�� maszyny,jaki� s�uchacz móg�by spyta�, czemu ty i twoi przyjaciele jeste�cie kulistegokszta�tu - aczkolwiek kulisto�� owa �adnej nie zdaje si� pe�ni� funkcji wopowiadaniu i jest niejako dodatkiem zgo�a niepotrzebnym.Zadziwili si� bystro�ci konstruktora królewscy przyjaciele, a sam królpowiedzia� z szerokim u�miechem:- S�owa twoje nie s� pozbawione s�uszno�ci.Co si� tyczy wszak�e naszychkszta�tów, mog� wyjawi� ci ich pochodzenie.Bardzo dawno temu wygl�dali�my, tojest - przodkowie nasi wygl�dali inaczej, powstali bowiem z woli istottrz�skich, zwanych te� bladymi, które zbudowa�y ich na w�asny obraz ipodobie�stwo; mieli tedy r�ce, nogi, g�ow� i korpus, który to wszystko spaja�.Lecz, wyzwoliwszy si� od swoich stwórców, pragn�c nawet w samych sobieunicestwi� �lady owego pochodzenia, kolejno przekszta�ca�y si� generacje mychprzodków, a� osi�gn�y stan kuli; a czy sta�o si� dzi�ki temu dobrze, czy �le,dosy�, �e si� sta�o [ Pobierz całość w formacie PDF ]