[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Gdy zawiod�a agitacja parlamentarna 1587 roku, niepoprawny Peter Wentworthzaj�� si� inn� spraw� potrzebuj�c� m�czenników - problemem sukcesji.W tym�eroku napisa�: Zwi�le pouczenie dla Jej Królewskiej Mo�ci.Charakterystycznydla tego cz�owieka dokument.O�wiadcza�, �e prawdziwa i szczera mi�o�� ka�e muprzypomnie� najdro�szej i najprawdziwszej monarchini, �e gdy spodoba si� Bogudotkn�� j� cierpieniami �mierci, a przecie� na pewno kiedy� umrze, to on bardzosi� l�ka, �e je�li za �ycia nie za�atwi sprawy sukcesji, dusza jej i sumienieb�d� tak straszliwie cierpie� - dziesi�� tysi�cy piekie� b�dzie p�on�o w jejduszy za to, �e �ci�gn�a niebezpiecze�stwa na Ko�ció� Bo�y i swój krajojczysty - �e gotowa b�dzie odda� ca�y �wiat, byle tylko si� od nich uwolni�.Jest przekonany, �e ledwie dusza jej opu�ci cia�o, a ju� arystokracja,cz�onkowie Rady i lud chwyc� za bro�; i wtedy nale�y si� obawia�, �e jejszlachetne cia�o b�dzie le�a�o na ziemi nie pochowane, jako bolesne widowiskodla �wiata.Obawia� si� równie�, �e pozostawi po sobie imi� tak powszechn�okryte nies�aw�, �e sama perspektywa takiego ko�ca powinna ju� teraz budzi� wniej g��boki smutek i przeszy� bólem szlachetne, mi�osierne i czu�e serce.Wentworth mia� nadziej�, �e wskrzesi problem sukcesji - nikt poza nim nieo�mieli�by si� tego uczyni� - na sesji parlamentu w 1589 roku, ale chwila nieby�a sprzyjaj�ca, po wielkim zwyci�stwie, wobec czego postanowi� poprosi�hrabiego Essex, by wr�czy� królowej jego Pouczenie.Nim jednak zd��y� co� w tejsprawie zrobi�, wykryto r�kopi�mienne egzemplarze jego broszury, on sam za�znalaz� si� w wi�zieniu.Nie da� si� tym zastraszy� i z wi�zienia napisa� doBurghleya prosz�c, by pomóg� mu przekona� królow�.By� pewny, �e jego argumentytrafi� do tak rozumnej i rozs�dnej osoby.Oczywi�cie obrazi si� po przeczytaniuPouczenia, czy� nie powiedzia� jednak duch Bo�y ustami Salomona: "Razyprzyjaciela s� oznak� wierno�ci, poca�unki wroga s� zwodnicze."? On woliNajja�niejsz� Pani� razi� sw� wierno�ci�.El�bieta odpowiedzia�a sucho, �e panWentworth jest dobrego mniemania o swej inteligencji.298�MIER� WENTWORTHA w TOWEBPo wyj�ciu z wi�zienia Wentworth wytrwale d��y� do celu, który sobie postawi�.Próbowa� zosta� jednoosobow� organizacj� pu-ryta�sk� i przygotowuj�c si� dokampanii sukcesyjnej w nast�pnym parlamencie na�ladowa� taktyk� parlamentarn�purytanów.Przyby� do Westminsteru w lutym 1593 roku maj�c w zanadrzuprzemówienie, projekt ustawy, argumenty i odpowiedzi, podzi�kowanie dlakrólowej w przypadku, gdyby mu si� powiod�o, i napomnienie, gdyby go mia�spotka� zawód.Uda�o mu si� zebra� grono cz�onków parlamentu, ludzi m�odych, anie "wielkich parlamentarzystów", którzy go ju� raz zawiedli w przesz�o�ci, iwraz z nimi ustali� taktyk�.Nie uda�o mu si� jednak zachowa� tych dzia�a� wtajemnicy.Zosta� wezwany do stawienia si� przed Rad� i ponownie osadzony wTower.Umar� w wi�zieniu w roku 1597 licz�c lat siedemdziesi�t trzy.Nie ugi��si�, cho� zdrowie mu nie dopisywa�o.Do ko�ca nie chcia� uzna� swego b��du inie przyjmowa� wolno�ci w zamian za milczenie o sukcesji.W najczystszejpostaci wyst�powa� u niego ten upór, w rezultacie niezno�ny, któremu epokazawdzi�cza�a sw� wielko��.W chwili jego �mierci wszystkie sprawy, o którewalczy�, wydawa�y si� stracone bezpowrotnie.Nie móg� spojrze� w przysz�o�� izobaczy�, jakie miejsce mu przypadnie w chwalebnym widowisku walki o wolno��polityczn�; pozostawa�o mu tylko jedno pocieszenie - epitafium.Rozdziai dziewi�tnastyESSEXLata mija�y, a El�bieta nadal cieszy�a si� fizyczn� i umys�ow� sprawno�ci�.Dozwyczajnych sposobów za�ywania ruchu - pisa� jeden z dworzan na Bo�e Narodzenie1589 - nale�a�o odta�czenie przed po�udniem galardy sze�� lub siedem razy, niewspominaj�c ju� o �piewie i muzykowaniu.Przyda�a si� wstrzemi�liwo�� iunikanie przedziwnych leków, których u�ywali i nadu�ywali prawie wszyscy jejprzyjaciele.Zaczynano si� dziwi� energii i m�odzie�czo�ci królowej: "S�dz�c pojej sylwetce i powierzchowno�ci, niewiele ust�puje m�odej szesnastoletniejdziewczynie" - pisa� z przesadnym entuzjazmem pewien cudzoziemski podró�nik w1592 roku.Jakby zawar�a pakt z Wiekiem, �mierci� i Fortun�.Czasami, bardzorzadko, cierpia�a na jakie� drobne dolegliwo�ci, "które nie mia�yby znaczenia ukogokolwiek innego, lecz budzi�y niepokój, bo chodzi�o o wielk� królow�".Jej pokolenie szybko schodzi�o do grobu.W 1589 roku straci�a jednego ze swychnajstarszych ministrów, Kanclerza Skarbu.W rok po tym umar�a, licz�c latosiemdziesi�t dwa, g�ówna dama dworu, wiekowa, �lepa Blanche Parry, podobniejak jej pani stara panna.Przerwa�o si� kolejne ogniwo ��cz�ce El�biet� zdzieci�stwem.Kilka dni pó�niej zmar� brat Leicestera, hrabia Warwick.A potemszybko nast�pi�a �mier� Walsinghama i jego szwagra, s�yn�cego z og�ady idowcipu, sympatycznego Thomasa Randolpha.Na krótko przed �mierci� Randolphpisa� do Walsinghama, �e na nich obu przyszed� czas, by po�egna� si� ze�wiatem, �e pora wyrwa� si� z sieci spraw doczesnych, pomy�le� o ojczy�nieniebieskiej i prosi� Boga o wybaczenie wszystkich przewin.Walsingham,schorowany i cierpi�cy, prosi� w�a�nie o pozwolenie przej�cia na eme-300LLEL�BIETA WSPOMAGA HENRYKA IVrytur�, gdy nast�pi� kres.W tym samym roku zmar� jeszcze jeden doradcapami�taj�cy rebeli� Wyatta, sir James Croft, a po nim hrabia Shrewsbury,nadzorca Marii, królowej Szkocji.Pod koniec nast�pnego roku zmar� sirChristopher Hatton.El�bieta odwiedzi�a go w ostatnie] chorobie i przenocowa�aw jego domu; by� to jeden z tych wielu drobnych kobiecych dobrych uczynków,którymi stara�a si� zawsze przynosi� ulg� chorym lub okazywa� wspó�czuciepogr��onym w �a�obie.Hatton bardzo lubi� budowa� i �y� nad stan; umieraj�cwinien by� królowej 56 000 funtów.Pewien agent hiszpa�ski donosi� Filipowi o �a�obie w Anglii po �mierciWalsmghama.W Anglii - tak, nabazgra� król na marginesie raportu, "ale dla nasjest to dobra wiadomo��".�wiat, który Walsmgham opuszcza�, przybra� na konieckszta�t podobny do tego, jaki sobie wyobrazi� w marzeniach o �wi�tej wojnie.Przed o�miu miesi�cami, w lipcu 1589 roku, Henryk III francuski zosta�zamordowany przez fanatycznego mnicha w odwet za zg�adzenie ksi�cia Gwizjusza ijego brata.Ze �mierci� króla wygas�a linia Wa-lezjuszów.W grudniupoprzedniego roku rozsta�a si� z utrapieniami po�eranego gor�czk� �wiata,"gdzie nawet my�l z szarego smutku si� wyl�ga pod ci�k� powiek� rozpaczy",Katarzyna Medycej-ska.Wszystkie jej plany leg�y w ruinach, jej imi� sta�o si�synonimem nies�awy.Oto jeszcze jedna w�adczyni zmar�a zawiedziona w swychnadziejach.Na tron wst�pi� Henryk z Nawarry, przywódca hugenotów.Otrzyma� w spadku krajbez stolicy, pogr��ony w bratobójczej wojnie sukcesyjnej, takiej w�a�nie,jakiej w Anglii obawia� si� Peter Wentworth i inni.Liga Katolicka, maj�c poswej stronie Pary� i poparcie Hiszpanii, wystawi�a przeciw Henrykowimarionetkowego króla.El�bieta za �adn� cen� nie mog�a dopu�ci� do zwyci�stwaLigi i �wi�ta wojna rozszerzy�a si� na nowe tereny.Jeszcze jedna przepa�� bezdna rozwar�a si� przed skarbem angielskim.El�bieta nie zwleka�a z pomoc�.Wewrze�niu Henryk IV dosta� 20 000 funtów, w pa�dzierniku dalsze 15 000.Równocze�nie do Normandii wyruszy�a niedu�a armia pod dowództwem lordaWilloughby, która ku wielkiej rado�ci El�biety spisa�a si� znakomicie idzielnie [ Pobierz całość w formacie PDF ]