[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Otó� z tego punktu widzenia najwa�niejsz� w�a�ciwo�ci� mózgu jestzdolno��uczenia si�, zapami�tywania, kojarzenia bod�ców czy � jak si� to mówi �wytwarzaniaodruchów warunkowych.Nie wnikaj�c w szczegó�y mechanizmu pami�ci, powiemtylko tyle, i� polega on na takich zmianach w strukturze mózgu, które utrwalaj�powi�zaniami�dzy ró�nymi powtarzaj�cymi si� bod�cami zewn�trznymi.Nie b�d� wam tu robi�wyk�adu z zakresu fizjologii wy�szych czynno�ci uk�adu nerwowego.Rzecz idzie oistot�zjawiska.A w�a�nie istot� jego jest stopniowe gromadzenie i utrwalanie wstrukturze mózgudo�wiadcze� b�d�cych niczym innym, tylko zapisem informacji o �wieciezewn�trznym.Ten zapis to zespó� wzgl�dnie sta�ych reakcji na okre�lone bod�ce: sposobówkojarzenia,sk�onno�ci do poszukiwania okre�lonych bod�ców i unikania innych.A zespó� cechpsychicznych to przecie� nic innego jak osobowo��.� Wulgaryzujesz! � wtr�ci� Alberdi z niezadowoleniem.� Czekaj! Niech ci b�dzie, �e wulgaryzuj�.Istotna jest zasada, a ona jest w�a�nie taka! Zmierzam do tego, by�ciezrozumieli, i�osobowo�� to pewnego rodzaju zapis.Zapis �wiata w strukturze mózgowia.Gdyzapisu tegonie ma, nie ma osobowo�ci.Nie ma duszy! Nie patrz tak na mnie ze zgroz�, Est.Zarównonoworodek, jak i cz�owiek, którego powi�zania informacyjne w mózgu uleg�yzniszczeniu, nie maj� tego, co nazywamy dusz�.Dusza nie rodzi si� w chwilipocz�cia anite� nie czeka gdzie� w za�wiatach na prawo zej�cia na ziemi�, lecz tworzonajest przez�wiat zewn�trzny.Otó� ten zapis, owa osobowo�� tylko z pozoru jestniematerialna.Informacjebowiem zapisane zosta�y w pewnej okre�lonej materialnej strukturze i beztakiegopod�o�a istnie� nie mog�.� Je�li mózg Bragi zosta� zniszczony, w jaki wi�c sposób.� Czekaj pan! To dopiero pocz�tek! Powiedzia�em, �e zapis zosta� dokonany wstrukturzeneuronowej mózgu, ale nie znaczy to, i� nie mo�na go przenie�� na inny uk�adzdolnydo utworzenia podobnej funkcjonalnie struktury.O tym, �e to teoretyczniemo�liwe, zdawalisobie spraw� niektórzy filozofowie chyba ju� od czasów Condiliaca i LaMettriego.Wydawa�o si� jednak, do niedawna, i� zadanie jest praktycznie nierozwi�zalne.Primo: jakrozszyfrowa� zapis? Ju� z lokalizacj� �ladów pami�ciowych by�y k�opoty.Secundo: niewyobra�alniewielka z�o�ono�� zapisu i dynamiczno�� struktury wyklucza�y mo�liwo��sporz�dzenia kopii, �e tak powiem, �lad po �ladzie.Okaza�o si� jednak, i�w�a�nie w tychdwóch trudno�ciach tkwi�a mo�liwo�� rozwi�zania problemu.Otó� nie wiem, czywiecie,i� od pocz�tku XIX wieku toczy� si� w�ród psychofizjologów spór o spraw�lokalizacji korowych.Pewne fakty wskazywa�y, i� niektóre okre�lone czynno�ci psychiczne mo�naprzyporz�dkowa� okre�lonym cz�ciom kory mózgowej.Na przyk�ad wra�eniawzrokowemaj� swoje pole projekcyjne w cz�ci p�ata potylicznego, s�uchowe za� �skroniowego.Cowi�cej, w po�owie naszego stulecia stwierdzono, �e dra�nienie pewnych o�rodkówmi�dzymózgowiapowoduje okre�lone reakcje emocjonalne, jak strach, przyjemno�� itp.Zdrugiej jednak strony inne eksperymenty wskazywa�y, i� szeregu czynno�cipsychicznychnie mo�na zlokalizowa�, �e pod�o�em tych zjawisk jest kora mózgowa dzia�aj�cajako ca�o��.Spór na ten temat trwa� do�� d�ugo i zako�czy� si�, mo�na rzec, przyznaniemracjijednej i drugiej stronie.Okaza�o si� bowiem, i� istnieje lokalizacja, ale wzasadzie dla ele-mentarnych wra�e�, w przypadku za� wy�szych funkcji psychicznych dominuj� cechyintegracji,ca�o�ciowe.Zapis osobowo�ci nale�y w�a�nie do tej drugiej kategorii.Cowi�cej,mózg posiada jeszcze jedn�, niezmiernie donios�� w�a�ciwo��.Ju� odkilkudziesi�ciu latwiadomo, �e w pewnych przypadkach nawet usuni�cie wi�kszych fragmentów korymózgowejnie niszczy ca�kowicie zapisu.Mózg jest organem niezmiernie plastycznym,zbudowanymniejako na wyrost, i w razie zniszczenia pewnych jego fragmentów ich funkcjemo�e przej�� pozosta�a struktura nerwowa.Z t� cech� pocz�to ostatnio wi�za�nadziej� natransplantacj� tkanki nerwowej mózgu i zast�powanie zniszczonych fragmentówmózgowiaodpowiednimi fragmentami pobranymi z innego mózgu.� Tak jak przeszczepy serca czy ko�czyn?� W�a�nie! Niestety wy�oni�y si� przeszkody w zasadzie nie do pokonania.Primo:je�linawet przeszczep poczyna si� przyjmowa� i powstaj� po��czenia, powoduje to takpowa�nezachwianie równowagi fizjologicznej, i� organizm ginie w krótkim czasie.Secundo: wprzypadku korzystania z mózgu dojrza�ych osobników, pobrany fragment stanowiju�, si��rzeczy, pewnego rodzaju ukszta�towan� struktur�, a wi�c w konsekwencjinast�puje po��czeniedwóch osobowo�ci, co nieuniknienie prowadzi do niebezpiecznych zaburze�.Dotransplantacji nadaj� si� wi�c wy��cznie fragmenty mózgów �nie zapisanych�,lecz odpowiedniorozwini�tych, a przecie� jedno wyklucza drugie.Wydawa�o si�, i� problempozostanienie rozwi�zany.Ale, jak to ju� nieraz w historii nauki bywa�o, z pomoc�przysz�oodkrycie z pozoru nie zwi�zane z badaniami neurofizjologicznymi.Wytworzonomianowicielaboratoryjnie pewn� substancj� o zadziwiaj�cych w�a�ciwo�ciach.� Neurodyna?! Bonnard skin�� g�ow�.� Tak.Burt sam nie zdawa� sobie pocz�tkowo sprawy z mo�liwo�ci, jakie onaotwiera.Powiem wi�cej.Jeszcze dzi� nie jeste�my w stanie zrozumie� w pe�ni istotnegopod�o�a jejw�a�ciwo�ci.Neurodyna jest ogromnie z�o�on� struktur� krzemoorganiczn�,wykazuj�c�pewne cechy podobie�stwa pod wzgl�dem budowy cz�steczkowej do kwasównukleinowych,lecz, oczywi�cie, utworzon� z innych sk�adników chemicznych.Niezwyk�o�� jejw�a�ciwo�cipolega na tym, i� jest to w pewnym sensie substancja �ywa.I to obdarzona nietylko specyficznymmetabolizmem, ale zdolno�ci� do samoorganizacji, i to w nie spotykanym dot�dstopniu, wy�szym nawet od zdolno�ci samoorganizacyjnych mózgu ludzkiego.Natychmiastpo jej wytworzeniu, je�li tylko zapewni si� tej substancji podtrzymanieprocesów metabolicznych,rozpoczyna si�, pod wp�ywem oddzia�ywania �rodowiska, proces samoorganizacji isamodoskonaleniastruktury.Co wi�cej, jej zdolno�ci przystosowawcze, zale�nie od potrzeb,powoduj� wytworzenie pewnego rodzaju organów czucia i dzia�ania.� Homunculus.� wyszepta� z l�kiem Alberdi.� Nie! Nie ma obawy � zaprzeczy� Bonnard.� Przynajmniej na razie � doda� zodcieniemmelancholii [ Pobierz całość w formacie PDF ]